Hiện nay, tình trạng vi phạm các quy định về cấm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá vẫn diễn ra phổ biến và có rất ít trường hợp bị xử phạt, mặc dù Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đã có hiệu lực thi hành 3 năm qua. Đây là vấn đề được đề cập tại hội thảo giới thiệu Dự án “Vận động thực thi quy định cấm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá tại điểm bán lẻ thuốc lá’’ được Bộ Y tế và trường Đại học Y tế công cộng tổ chức hôm nay (5/5) tại Hà Nội.
Tại hội thảo, trường Đại học Y tế công cộng công bố kết quả điều tra tình trạng vi phạm quy định cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá tại gần 1.200 điểm bán thuốc lá của 6 tỉnh: Thái Bình, Hải Dương, Khánh Hòa, Bình Định, Đồng Tháp, Bạc Liêu.
Qua đó cho thấy, các cửa hàng kinh doanh thuốc lá đều có biển dán dòng chữ: “Cấm bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi” nhưng đều có kích thước quá nhỏ, dán biển tạm bợ và đặt ở chỗ khó quan sát.
Ông Trần Khánh Long, cán bộ trường Đại học Y tế công cộng cho biết “Trong những vi phạm về quảng cáo mặt hàng thuốc lá, nổi bật phải kể đến là vi phạm về trưng bày sản phẩm thuốc lá. Luật PCTH thuốc lá quy định “không trưng bày quá 1 bao hoặc 1 tút thuốc lá của một nhãn hiệu thuốc lá tại điểm bán”, nhưng tình trạng vi phạm vẫn tràn lan. Ví dụ với sản phẩm thuốc lá Marlboro có bao xanh, bao trắng, bao đỏ cùng 1 hãng nhưng người bán lại trưng bày cả 3 loại sản phẩm. Nhìn chung tỷ lệ vi phạm quy định này không thay đổi so với trước khi có Luật. Tỉnh có tỷ lệ vi phạm thấp nhất là 78%, còn lại hầu hết là trên 90%”.
Một cấu phần khác của nghiên cứu được Ths. Nguyễn Ngọc Bích, đại diện Hội Y tế công cộng Việt Nam trình bày tại hội thảo cũng cho thấy, 55,6% đối tượng có hành vi hút thuốc lá tại đám cưới, lễ hội; hơn 20% đối tượng hút thuốc lá tại các khu vực làm việc trong nhà; 52,9% các nhà hàng quán bar, cafe, karaoke, vũ trường có tình trạng hút thuốc lá. Tuy nhiên, chỉ khoảng 2% số đối tượng vừa nêu bị nhắc nhở.
Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá ra đời được 3 năm nhưng đến nay rất ít trường hợp vi phạm bị xử lý. Trước thực trạng này, trường Đại học Y tế công cộng được sự hỗ trợ của Tổ chức Tobaco Free Kids (TFK) cùng với sự hỗ trợ về kỹ thuật của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) triển khai Dự án “Vận động thực thi quy định cấm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá tại điểm bán lẻ thuốc lá tại Việt Nam’’.
Dự án sẽ cung cấp những bằng chứng về những vi phạm về quy định cấm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá tại các điểm bán lẻ thuốc lá và xác định những thủ thuật của ngành công nghiệp thuốc lá nhằm làm yếu đi tác dụng của Luật PCTH thuốc lá đã được ban hành, nhằm khuyến nghị, đề xuất các giải pháp đối với cơ quan chức năng trong việc thực thi các quy định liên quan đến quảng cáo và khuyến mại thuốc lá hiện nay./.
