Đây là vấn đề được Chánh thanh tra Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Huy Bằng chỉ ra trong Hội nghị về công tác tuyển sinh đại học được tổ chức mới đây.

Ông Nguyễn Huy Bằng thẳng thắn nói rằng, đề án tuyển sinh riêng của nhiều trường hiện nay không rõ ràng, nhiều thông tin chưa chính xác, một số trường xét tuyển không đúng đề án. Bộ đưa ra quy định là tuyển sinh 50% bằng học bạ, 50% là điểm thi THPT quốc gia nhưng đến khi không đủ điều kiện thì có trường lại xét tuyển đến 80% bằng học bạ. Nhiều trường xác định chỉ tiêu vượt quá năng lực đào tạo.

Nhiều trường ĐH có những sai phạm trong quá trình tuyển sinh. (Ảnh minh họa, nguồn: KT)

Thậm chí, có trường hợp các trường đại học do lo ngại tuyển nhiều giảng viên vào mà không có sinh viên sẽ không có nguồn kinh phí để duy trì bộ máy nên tăng chỉ tiêu đào tạo rất cao mà không đúng năng lực thực tế. Có trường khai 1.000 giáo viên cơ hữu trong đề án tuyển sinh, nhưng thực tế chưa có từng ấy. Tới khi tuyển được nhiều sinh viên, trường mới đi ký hợp đồng giảng viên đủ số lượng.

Bên cạnh đó, việc xây dựng đội ngũ cũng chưa đảm bảo về số lượng, cơ cấu, đặc biệt cơ cấu theo ngành. Nhiều ngành mới mở ra nhưng không duy trì được chất lượng đội ngũ giảng viên, không đủ số giảng viên cơ hữu. Đây là lỗi mà nhiều trường đại học hiện nay đang vi phạm.

Một trong những bất cập khác được ông Nguyễn Huy Bằng chỉ ra là vi phạm trong liên kết đào tạo như đào tạo không phép, sai đối tượng, sai địa chỉ... số lượng rất nhiều.

“Vừa qua Bộ đã rà soát, xử lý bước đầu và sẽ tiếp tục xem xét xử lý các trường hợp cụ thể đang vi phạm các quy định về đào tạo chính quy, đào tạo thạc sĩ ngoài trụ sở chính, không ban hành quy chế văn bằng chứng chỉ, cấp chứng chỉ ngoại ngữ tràn lan... Gần đây, Bộ đang tập trung thanh tra 1 số trường như ĐH Điện lực, ĐH Trưng vương, chúng tôi sẽ tiếp tục xem xét thật khách quan và xử lý nghiêm túc”, ông Bằng thông tin.

Cũng theo Chánh thanh tra Bộ Giáo dục và Đào tạo, những vi phạm của các trường đang tác động tiêu cực đến chất lượng giáo dục đại học, gây bức xúc cho xã hội và ảnh hưởng đến quyền lợi của người học.

Để xử lý, khắc phục những sai phạm này, ông Bằng cho hay, tùy thuộc vào mức độ sai phạm, mức độ chịu trách nhiệm của các trường cũng khác nhau. Nhiều ý kiến cho rằng các hình phạt hiện nay (với mức phạt 20-30 triệu) theo Nghị định 158 về xử phạt hành chính chưa đủ mức răn đe. Tuy nhiên, phạt tiền chỉ là một trong những hình thức theo Nghị định xử phạt hành chính.

Bên cạnh hình thức phạt tiền, các trường cần có giải pháp khắc phục hậu quả và có thể bị dừng tuyển sinh, dừng liên kết đào tạo 3 năm. Song, việc khắc phục này không dễ dàng. Cụ thể, nếu trường đào tạo sai địa điểm thì buộc phải đưa học sinh về đúng địa điểm đào tạo, nếu tuyển sinh sai đối tượng thì phải hủy quyết định cho phép tuyển sinh đó. Nhưng những hệ lụy để lại là hết sức nặng nề. Đặc biệt là với những học sinh, sinh viên đã và đang theo học dở dang.

“Thực tế có nhiều việc không cần chờ thanh tra Bộ mà chính bản thân trường cũng có thể tự phát hiện ra để sửa chữa, điều chỉnh. Với điều kiện nhân sự như hiện nay, Bộ chưa có điều kiện đi thanh kiểm tra tất cả các trường ở thời điểm này. Tuy nhiên tôi cũng xin cảnh báo là nếu Bộ đã tới kiểm tra, phát hiện vi phạm thì sự việc sẽ rất nặng nề”, ông Bằng nhấn mạnh./.