Trường phổ thông dân tộc bán trú được hình thành từ sáng kiến của các trường vùng khó khăn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh đến trường. Có nhiều tên gọi khác nhau như: trường bán trú dân nuôi, trường bán trú.
Ban đầu, người dân làm những túp lều, lán tạm bên ngoài trường, hoặc thuê nhà dân ở gần trường cho con em ở, cuối tuần lại về nhà lấy lương thực. Học sinh từ bậc tiểu học đến trung học phổ thông đều phải tự nấu ăn, tự chăm sóc bản thân.
Từ thực tế trên, Bộ GD-ĐT đã ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của trường bán trú trên cơ sở chuyển đổi các trường tiểu học, trung học cơ sở công lập ở vùng khó khăn. Học sinh được hỗ trợ về chỗ ở khang trang, an toàn, được cấp tiền ăn và gạo hàng tháng.
Trường THPT Dào San, huyện biên giới Phong Thổ, tỉnh Lai Châu đông vui hơn từ khi có mô hình này. Việc huy động các em đến trường cũng thuận lợi hơn trước.
. Các học sinh ngoài học 2 buổi một ngày, còn được tham gia vào các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, lao động sản xuất, hướng nghiệp, nâng cao kỹ năng sống.
Ngoài được hỗ trợ gạo, các em còn được cấp 460.000đ/tháng mua thức ăn, nước uống. Đến giờ ăn trưa, những học sinh lớn phụ giúp các cô chuẩn bị phòng ăn.
Các bạn phân nhau mỗi người mỗi việc và tỏ ra rất hào hứng
Một cô giáo chia sẻ, v
ới số lượng trên 100 học sinh bán trú, bữa cơm của các em có tác phong khá giống quân đội và không khí rất vui vẻ.Các em phân công nhau mỗi người mỗi việc, từ người xới, mang cơm...
... chuẩn bị bàn ăn
Ngoài nguồn hỗ trợ của Nhà nước, nhà trường và các em cũng trồng rau, nuôi con lợn để tăng chất lượng bữa ăn.
Về cơ bản, khẩu phần ăn của các em ở trường tương đối đảm bảo, trong điều kiện vùng biên giới còn nhiều khó khăn.
Căn phòng này vừa được dùng để lên lớp và ăn cơm, nhưng luôn được thầy trò giữ vệ sinh sạch sẽ.
Tác phong ngăn nắp, kỷ luật của các em cũng dần được hình thành qua những sinh hoạt chung, từ ăn uống, ngủ nghỉ đến vui chơi.
Hào hứng xếp hàng vào phòng ăn Học sinh đồng thanh: "Chúng em mời thầy cô và các bạn dùng cơm" Bữa cơm tuy còn đơn giản, nhưng ấm cúng, vui vẻ
Các thầy cô (chủ yếu ở dưới xuôi lên) chia sẻ, trước đây thứ 7, Chủ nhật cảm thấy hơi buồn vì trường vắng. Nay có học sinh ở lại với nhiều hoạt động, tướng cười đùa rộn rã nên thầy cô cũng thấy rất vui.