Thượng úy Chau Him, đã gắn bó với Đội K93 từ những ngày đầu nhập ngũ. Đến nay, anh đã làm nhiệm vụ này được 20 năm. Với khả năng phán đoán vị trí tốt, trong mỗi chuyến công tác anh đều tham gia với tinh thần đầy trách nhiệm và hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Thượng úy Chau Him chia sẻ, 2 năm gián đoạn do dịch bệnh, luôn là nỗi lo không chỉ với cá nhân anh, mà là nỗi lo của toàn đội bởi chưa đưa các chú, các anh về noi Đất Mẹ. Với ý nghĩa thiêng liêng cao cả của nhiệm vụ, mặc dù khó khăn, vất vả phải ăn rừng, ngủ võng, nhưng các anh vẫn phải quyết tâm vượt qua. Các anh luôn trăn trở dẫu có làm thế nào cũng để không phụ lòng tin của gia đình các liệt sĩ.
Trong qua trình tìm kiếm, nhất là khi đào, mọi người đều cẩn trọng từng mũi xẻng, nhát cuốc, nâng niu từng mẩu xương, chiếc cúc áo, cây bút, chiếc võng, chiếc nón khi phát hiện; những kỷ vật dù nhỏ nhưng các anh rất nâng niu, tỉ mỉ và gói ghém cẩn thận. Xúc động nhất là khi tìm được hài cốt, ai cũng mừng như tìm được người thân của mình.
Thượng úy Chau Him chia sẻ: “Bản thân là người chiến sỹ cố gắng phải tìm kiếm cho bằng được các chú, các anh mang về quê hương đất mẹ. Giờ công tác quy tập rất là khó, hai cốt đã lâu năm qua nhiều thời gian rồi, hài cốt càng ngày càng phân hủy, tuy theo đất, vùng đất mà ẩm ướt thì càng mau phân hủy, mong muốn của bản thân là cố gắng duy trì sức khỏe, làm sao để sức khỏe ổn định để thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng và cao cả, vì tổ quốc, vì các chú, các bác mình mới có ngày hôm nay”.
Nhiệm vụ tìm hài cốt luôn được quán triệt đến từng cán bộ, chiến sỹ, phải tuân thủ pháp luật của nước sở tại, tôn trọng tài sản của người dân địa phương trong suốt quá trình tìm kiếm hài cốt; đảm bảo chế độ sinh hoạt gương mẫu, nề nếp, khoa học của một quân nhân trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Đặc biệt, làm tốt công tác dân vận để người dân địa phương tin yêu, quý mến và hỗ trợ độ hoàn thành nhiệm vụ.
Trung tướng Touch luol, Nguyên Tỉnh độ phó Tỉnh đội Ta Keo, Vương quốc Campuchia là một trong những người luôn nhiệt tình tham gia xuyên suốt cùng với Đội K93. Dù đã bước sang tuổi 72, nhưng là người có uy tín, am hiểu địa hình và lịch sử địa phương…nên ông vẫn nhiệt tình tham gia; đồng thời cung cấp rất nhiều thông tin hữu ích cho Đội K93.
Trung tướng Touch luol chia sẻ: “Hiện nay tôi đã về hưu rồi, đơn vị K93 đã nhờ tôi đến đây hướng dẫn việc đào, tìm hài cốt liệt sỹ. Tôi đã tham gia với Đội K93 từ năm 2001 đến giờ. Nói gì thì nói, tôi cũng có rất nhiều kinh nghiệm trong việc khảo sát, việc đào, tìm hài cốt; mặc dù tôi về hưu rồi nhưng Đội K93 vẫn nhờ tôi. Hiện nay, địa hình đã thay đổi nhiều, cần phải nắm những thông tin từ người dân sinh sống ở đây, vì quá trình người ta làm ruộng canh tác, người ta sẽ phát hiện”.
Mùa khô năm 2021-2022, Độ K93 tìm kiếm tại các vùng trọng điểm trong những năm chiến tranh là 2 tỉnh Ta Keo và Kampong Speu, Vương quốc Campuchia. Ngay khi sang đến Campuchia, Đội K93 đã chia thành 2 nhóm, sắp xếp nơi đóng quân để bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ. Tại tỉnh Kampong Speu, các cán bộ, chiến sỹ tập trung tìm kiếm hài cốt liệt sỹ ở 5 huyện gồm: Phnum Sruoch, Basedth, Kong Pisei, Thpong và Aoral.
Còn đối với nhóm thực hiện công việc tại tỉnh Ta Keo gồm 3 huyện: Kiri Vong, Bourei Cholsar và Kaoh Andaet. Những ngày mới đến, cán bộ, chiến sỹ phải dừng chân tại khu vực rậm rạp cây cối, cách biên giới Việt nam khoảng 20km. Phải mất cả ngày trời cán bộ, chiến sỹ mới dựng xong nán trại, dọn dẹp vệ sinh xung quanh. Điều kiện ăn uống, sinh hoạt gặp rất nhiều kho khăn; tuy nhiên, các thành viên trong đội đã quá quen với điều kiện tạm bợ này, bởi 20 năm qua, năm nào cũng phải làm việc ròng rã suốt 8 tháng liền tại môi trường như vậy; khó đến đâu, các anh khắc phục đến đó, không nề hà gian khổ.
Thời tiết tại Campuchia thường ngày rất khắc nghiệt, ban ngày nắng nóng như đổ lửa, đêm lại mưa giông, sấm sét liên tục. Đặc thù thổ nhưỡng cũng rất khác với Việt Nam, do đó buộc các bộ, chiến sỹ phải am hiểu, có kinh nghiệm. Khi có thông tin về một khu vực nào đó, từng hố đất phải được đào sâu hơn 1,2 mét, không bỏ sót vị trí nào, nhằm tăng cơ hội để tìm thấy hài cốt liệt sỹ. Sau khi đào song lại phải lấp đất trả lại hiện trạng, đảm bảo không ảnh hưởng đến sinh hoạt và canh tác của người dân địa phương.
Theo Đại tá Nguyễn Quốc Thông, Đội trưởng Đội K93, thời gian qua để thực hiện tốt nhiệm vụ thiêng liêng, Ban chỉ huy Đội K93 đã làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, xây dựng ý chí quyết tâm cho cán bộ, chiến sỹ của Đội, hiểu rõ về ý nghĩa, tầm quan trọng công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, cá nhân trong nước và cả bên Campuchia, các cựu chiến binh để nắm tình hình, thông tin về mộ liệt sĩ.
Đại tá Nguyễn Quốc Thông nói: “Đối với đội K93, từ khi thành lập đến nay đã 20 năm; trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, thì các thế hệ cán bộ, chiến sỹ của đội K93 luôn phân đấu, quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ thiêng liêng mà của Đảng, Nhà nước, nhân dân giao cho. Hiện nay, còn rất nhiều hài cốt của các chú, các anh còn nằm lại rải rác trong nước và kể cả Campuchia…Ngày nay, trách nhiệm của cán bộ, chiến sỹ Đội K93 quyết tâm phấn đấu, khắc phục mọi khó khăn để hoàn thành tốt việc quy tập, sớm đưa các chư, các anh về an nghỉ trong lòng đất mẹ”.
Sau 3 tháng ra quân, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn như: địa hình thay đổi, nguồn thông tin hạn chế…Nhưng với tinh thần đoàn kết, với ý trí quyết âm cao, tập thể đơn vị đã tìm kiếm được 31 hài cốt liệt sỹ tại Campuchia và 13 hài cốt trong nước.
Một ngày làm việc của cán bộ, chiến sỹ Đội K93 là bắt đầu từ sáng sớm, khi trời chưa tỏ mặt người; cán bộ, chiến sỹ phải ăn sáng thật lo, sau đó mang vác dụng cụ đến nơi tìm kiếm hài cốt liệt sỹ. Nơi nào xa chỗ đóng quân, cán bộ, chiến sỹ lại phải mang theo thức ăn, ở lại buổi trưa, nghỉ ngơi một lát rồi lại tiếp tục làm việc và chỉ trở về khi trời đã tối. Công việc cứ lặp đi, lặp lại với muôn vàn khó khăn vất vả, tuy nhiên toàn độ vẫn giữ vững tinh thần lạc quan của người lính, một lòng hướng về các liệt sỹ đã hy sinh, quyết tâm đưa các anh trở về quê hương bằng mọi giá, dù phải đánh đổi thời gian công sức của chính mình.
Đại tá Châu Chắc, Phó Chính ủy Bộ CHQS tỉnh An Giang cho biết: “Với sự quyết tâm cao và cùng với sự giúp đỡ, quan tâm, lãnh đạo của của các cấp ủy Đảng, Chính quyền, các ban ngành đoàn thể, cũng như là Ban chỉ đạo 515 các cấp; và sự giúp đơ của nhân dân trong nước, cũng như là sự giúp đớ của chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân Campuchia thì Đội K93 sẽ tiếp tục nỗ lực, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”.
Hiện nay, việc kiếm tìm, quy tập hài cốt liệt sỹ gặp không ít khó khăn, bởi địa hình địa vật thay đổi; dân cư xáo trộn; thông tin ngày một ít…Nhưng với sự quyết tâm của cán bộ, chiến sỹ Đội K93, “hành trình không mỏi” của của toàn đội trong thời gian tới, sẽ còn băng rừng, lội suối để tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại Campuchia sớm trở về đất mẹ./.