Trong trí nhớ của bà Hoàng Thị Liên, (54 tuổi), thôn Hạ, xã Đồng Rui - người đầu tiên của xã vận động trồng rừng ngập mặn thì chỉ cách đây hơn 20 năm, nguồn lợi thủy, hải sản từ rừng ngập mặn vẫn còn rất lớn, người dân chỉ quan tâm tới việc khai thác mà không may mảy nghĩ tới sự cần thiết bảo vệ rừng. Cho đến khi sinh kế của hàng nghìn người mất dần do những cánh rừng ngập mặn bị tàn phá:
"Ngày ấy, đắp đầm nuôi tôm nên hủy diệt hết và phần diện tích trống nhiều. Bắt đầu là dự án của Hà Lan tài trợ cho trồng 40ha ở khu hoắm Cảnh Bẻ hoắm Cảnh Bẻ, trồng đước, vét, trang. Lúc đó cũng phải chia tổ đi vận động bà con. Người hưởng ứng, người không chứ không như bây giờ. Bây giờ đã ăn sâu vào tiềm thức nên cứ nói bà con trồng rừng là trồng", bà Liên nói.
Hơn 10 năm cuộc sống khó khăn do nguồn lợi thủy sản bị suy kiệt, người dân đã có ý thức hơn trong bảo vệ, trồng rừng ngập mặn và từng bước khôi phục lại diện tích rừng đã mất. Đồng Rui hôm nay không còn những đầm nuôi tôm, nuôi cua bỏ hoang mà đã mướt màu xanh của những cánh rừng xú vẹt, đước... cao lút đầu người, người dân xã đảo không chỉ trồng rừng, bảo vệ rừng khi lễ phát động hay có các dự án.
Chị Cao Thị Nhung, người dân thôn Hạ, xã Đồng Rui và ông Vũ Văn Hoàn xã Đồng Rui nói: "Người dân đi cuốc giun biển, vạng, bắt ốc thì thấy dưới gốc cây có nhiều cây con, sống dày quá thì chúng tôi đưa ra chỗ trống, chỗ thưa chưa có cây để phủ kín đất trống. Người dân muốn bắt được hải sản thì phải trồng cây, bởi nó có chỗ trú thì mới sinh sôi nảy nở được".
Xã đảo Đồng Rui có hơn 2.000 ha rừng ngập mặn, chiếm 2/3 diện tích tự nhiên của xã. Đây là khu rừng 4 ngập mặn nguyên sinh cổ nhất và đẹp nhất miền Bắc, với nhiều loại cây có khả năng chịu mặn như trang, sú, vẹt, bần... Có nhiều cây đã hàng trăm năm tuổi được bảo tồn nghiêm ngặt để duy trì nguồn gen thực vật quý. Đặc biệt, rừng ngập mặn với đa dạng nguồn lợi thủy sản là nguồn sống của 80% người dân xã đảo Đồng Rui hiện nay.
Ông Lộc Văn Sinh, Bí thư, Chủ tịch xã Đồng Rui cho biết người dân xã đảo đã xây dựng hương ước bảo vệ rừng ngập mặn: "Đảng ủy địa phương đã chỉ đạo các thôn, xã xây dựng quy ước khu dân cư và người dân cùng soạn thảo và cộng quản cùng chính quyền địa phương. Các nội dung này được người dân bàn thảo và thành lập các tổ quản lý rừng ngập mặn. Từ quy ước này đã nhân rộng ra đến xóm, hộ, đến nay rừng Đồng Rui được bảo vệ tốt và đang làm hồ sơ được công nhận là khu Ramsar".
Trò chuyện với người dân xã đảo nhân dịp tháng Tháng hành động vì môi trường năm 2022, ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ TNMT mong muốn người dân nơi đây tiếp tục phát huy tinh thần cộng đồng để bảo vệ "lá phổi xanh" của địa phương.
"Sắp tới, TW sẽ hỗ trợ cho người dân ở đây về quy hoạch thành di sản đất ngập nước quan trọng tầm quốc tế; hỗ trợ bà con cách khai thác bền vững và cách thức quản lý Rừng ngập mặn cho hợp lý, chia sẻ lợi ích, phát triển du lịch để phát triển bền vững", Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.
Sự "giàu có" về nguồn lợi thủy sản của rừng ngập mặn Đồng Rui đã mang lại sự cuộc sống đủ đầy hơn cho người dân xã đảo. Đây cũng là hiệu quả thiết thực nhất để người dân Đồng Rui thêm đồng thuận chung tay bảo vệ, giữ gìn rừng ngập mặn, bởi "người trồng rừng, rừng sẽ chở che, nuôi sống người"./.