Bệnh nhân N.V.P, 49 tuổi đến bệnh viện khám vì nuốt nghẹn đã 2 tháng nay. Chị chỉ nuốt nghẹn khi nuốt nước bọt, trong khi ăn uống vẫn bình thường. Chị nghĩ là mình có thể có khối u ở cổ mà chưa phát hiện ra. Sau khi thăm khám, bác sĩ kết luận không có bất cứ tổn thương nào các cơ quan tham gia quá trình nuốt. Đây là hiện tượng loạn cảm họng. Chúng tôi đã sử dụng thuốc an thần duy trì 2 tuần. Sau 2 tuần khám lại bệnh nhân hết biểu hiện nuốt nghẹn.
 |
Còn ông P.Đ.H, 55 tuổi, đến với chúng tôi khi có biểu hiện nuốt vướng và đau tăng dần, ăn cơm và uống nước đều xuất hiện vướng kèm theo đó người bệnh có hạch ở cổ, ấn đau. Khám họng và hạ họng thấy có khối sùi ở vùng gần miệng thực quản. Với một số phương pháp cậm lâm sàng hỗ trợ như siêu ám vùng cổ, chụo cộng hưởng từ và sinh thiết khối sùi… Chẩn đoán cuối cùng là ung thư hạ họng.
Phẫu thuật cắt bỏ u được tiến hành sau đó 2 tuần.
* Nuốt vướng trong các bệnh lành tính
Biểu hiện: lúc vướng lúc không, ăn và uống không vướng.
Có ba loại chứng khó nuốt chung:
Một là: Khó nuốt ở miệng (khó nuốt cao) - do yếu lưỡi sau đột quỵ, khó nhai thức ăn hoặc rối loạn quá trình vận chuyển thức ăn từ miệng.
Hai là: Chứng khó nuốt ở họng: thường được gây ra bởi một vấn đề thần kinh ảnh hưởng đến các dây thần kinh (như bệnh Parkinson, đột quỵ hoặc xơ cứng teo cơ bên), liệt hầu họng do tai biến mạch máu não.
Ba là: Chứng khó nuốt thực quản (khó nuốt thấp) - vấn đề là ở thực quản. Điều này thường là do tắc nghẽn hoặc kích thích.
Nguyên nhân bao gồm:
- Xơ cứng bì bên – do thoái hóa thần kinh tiến triển; theo thời gian, các dây thần kinh ở cột sống và não dần mất chức năng.
- Cơ thực quản dưới không giãn đủ để thức ăn vào dạ dày, hoặc co thắt thực quản không đồng bộ.
Cấu trúc bất thường thực quản: Vòng thực quản - một phần nhỏ của thực quản thu hẹp, ngăn đôi khi thức ăn rắn đi qua.
- Đột quỵ - tế bào não chết do thiếu oxy vì lưu lượng máu bị giảm. Nếu các tế bào não kiểm soát việc nuốt bị ảnh hưởng, nó có thể gây ra chứng khó nuốt.
- Viêm thực quản bạch cầu ái toan - nồng độ bạch cầu ái toan tăng cao dẫn đến nôn mửa và khó nuốt thức ăn.
- Bệnh đa xơ cứng - hệ thống thần kinh trung ương bị hệ thống miễn dịch tấn công, phá hủy myelin, thường bảo vệ các dây thần kinh.
- Bệnh Parkinson và hội chứng Parkinson - Bệnh Parkinson là một rối loạn thần kinh thoái hóa dần dần tiến triển, làm suy yếu các kỹ năng vận động của bệnh nhân.
- Xạ trị - một số bệnh nhân được xạ trị (xạ trị) vùng cổ và đầu có thể gặp khó khăn khi nuốt.
- Trào ngược dạ dày thực quản
- Khô miệng - không có đủ nước bọt để giữ cho miệng ẩm ướt.
* Nuốt vướng trong các bệnh ác tính:- Ung thư vùng khoang miệng, họng miệng, hạ họng, hạ họng – thanh quản.
| Khối u ác tính ở họng |
- Ung thư thực quản.
Ung thư thực quản |
- Ung thư tuyến giáp.
Ung thư tuyến giáp. |
* Ngoài ra, có những bệnh nhân nuốt vướng do loạn cảm họng: Người bệnh có biểu hiện nuốt vướng mà không tìm ra nguyên nhân
Điều trị nuốt khó, nuốt vướng như thế nào?
Các bác sĩ sẽ thăm khám và tùy theo nguyên nhân mà có hướng điều trị thích hợp:
* Điều trị nội khoa theo nguyên nhân:
- Điều trị trào ngược- Giãn cơ trơn- Hỗ trợ thần kinh- An thần
* Nếu do các khối u, thì tùy theo bản chất của khối u mà bác sĩ quyết định:
- Phẫu thuật- Xạ trị- Hóa trị- Miễn dịch trị liệu
Bệnh nhân cần có chế độ nghỉ ngơi – sinh hoạt hợp lý. Cần điều chỉnh chế độ ăn phù hợp với từng người bệnh: Ăn ít chất xơ, không ăn cay, chua, lạnh, không ăn khuya. Khi đi ngủ nên gối cao đầu. Cần có chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, không nên làm việc quá sức./.