Chính phủ vừa có báo cáo chính thức gửi Quốc hội về dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 TP HCM, tuyến Bến Thành - Suối Tiên (Metro số 1). Báo cáo cho biết, dự án này được UBND TP.HCM phê duyệt điều chỉnh vào 21/9/2011 và đang tổ chức thực hiện đầu tư.

Tuyến Metro số 1 chậm tiến độ do "đói" vốn

Mục tiêu chủ yếu của dự án bổ sung phương thức vận chuyển khối lượng lớn để giải quyết nhu cầu đi lại của người dân từ trung tâm TP đến cửa ngõ Đông - Bắc thành phố, làm cơ sở phát triển các tuyến đường sắt đô thị khác sau này. Sự hình thành của tuyến sẽ góp phần quan trọng giảm tình trạng ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông và cải thiện môi trường đô thị dọc tuyến.

Đội vốn, chậm tiến độ

Dự kiến dự án sẽ hoàn thành đưa vào khai thác năm 2018. Tuy nhiên, do việc chậm trễ trong công tác giải tỏa và phải lập lại thiết kế kỹ thuật cho nhà ga ngầm Bến Thành tích hợp giữa các tuyến đường sắt đô thị số 1, số 2, số 3a và số 4 nên thời gian hoàn thành xây dựng, đưa vào vận hành toàn tuyến năm 2020.

Tổng mức đầu tư của dự án ban đầu là 17.387,655 đồng, sau đó được UBND TP.HCM phê duyệt điều chỉnh lên 47.325,2 tỷ đồng, vượt gần 30.000 tỷ đồng. Trong đó 88,4% là vốn vay ODA của Nhật Bản, vốn đối ứng từ ngân sách thành phố chiếm 11,6%.

Theo báo cáo của Chính phủ, tổng mức đầu tư điều chỉnh tăng do sự biến động khách quan của giá nguyên liệu, nhiên liệu và việc tăng mức lương tối thiểu từ năm 2006-2009.

Cùng với đó là do việc tăng khối lượng xây dựng nhằm đem lại hiệu quả đầu tư và khai thác cao hơn cho dự án như tăng đầu tư cho đầu máy, toa xe, trang thiết bị nhà ga nhằm đáp ứng nhu cầu tăng lưu lượng hành khách dự báo vào năm mục tiêu thiết kế là năm 2040 (thay vì năm 2020 như trong dự án đầu tư).

Ngoài ra, việc áp dụng các trang thiết bị, hệ thống tiên tiến nhằm đạt sự an toàn cao nhất, đầu tư đầy đủ cho xưởng bảo trì sửa chữa, cho tòa nhà trung tâm điều khiển cho cả hệ thống đường sắt đô thị của thành phố và đầu tư cho trụ sở của công ty vận hành và bảo dưỡng đường sắt đô thị cũng làm cho vốn đội lên…

Thêm vào đó, cập nhật tỷ giá Yên Nhật - Việt Nam đồng; tỷ lệ tính toán các chi phí dự phòng, rủi ro trượt giá cũng được cập nhật theo quy định mới, tính toán cho đến năm 2019 làm cho tổng mức đầu tư dự án tăng.

Giải pháp tháo gỡ thế nào?

Theo báo cáo Chính phủ, việc bố trí Kế hoạch vốn ODA năm 2017 và trung hạn giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2020 chưa đáp ứng theo nhu cầu, ảnh hưởng đến việc thanh toán cũng như khả năng các nhà thầu giảm tiến độ thi công, ảnh hưởng đến mục tiêu hoàn thành Dự án vào năm 2020.

Cụ thể Kế hoạch vốn ODA năm 2017 và trung hạn giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2020 như sau:  

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương đầu tư xây dựng dự án Metro số 1, Chính phủ kiến nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM và tỉnh Bình Dương, các vị đại biểu Quốc hội tiếp tục quan tâm, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai dự án này./.