Sau 11 phiên đấu thầu vàng, tổng số 12,1 tấn vàng đã được cung ra thị trường, trong khi khoảng cách chênh lệch giữa giá trong nước và thế giới vẫn ở mức cao.
Ngân hàng Nhà nước đã liên tục tổ chức phiên đấu thầu và phiên đấu thầu sau thường thành công hơn phiên trước. Nếu như phiên đầu tiên chỉ bán được 2.000 lượng trong tổng số 26.000 lượng chào bán với giá sàn cao hơn giá thị trường thì 10 phiên tiếp sau đã có những cải tiến rõ rệt. Khi số lượng vàng chào thầu tăng lên theo từng phiên, có phiên lên đến 52.000 lượng và số lượng vàng trúng thầu luôn đạt đến 90%, thậm chí có phiên đạt 100% tỷ lệ trúng thầu. Dù nguồn cung được đưa ra liên tục, nhưng giá vàng trong nước vẫn ở mức cao hơn giá thế giới.
Trong 20 đơn vị được phép tham gia đấu thầu vàng miếng thì có đến 70% là các tổ chức tín dụng. Đại diện doanh nghiệp tham gia đấu thầu vàng cho biết, trong các phiên đấu thầu thì tỷ lệ bỏ thầu thành công chủ yếu là các ngân hàng, tỷ lệ doanh nghiệp không lớn.
Với yếu tố này, TS. Kinh tế Nguyễn Đại Lai cho rằng, khoảng cách giá vàng chưa thể giảm chênh lệch vì hiện nguồn cung đang phục vụ cho việc tất toán trạng thái vàng của các ngân hàng thương mại.
“Chúng ta biết rằng hiện tại còn rất nhiều tổ chức tín dụng vẫn còn dư nợ vàng đã tiền tệ hóa vào các lĩnh vực khác cho nên đến thời kỳ đóng trạng thái vào ngày 30/6 tới thì đương nhiên sẽ tạo sức ép về cầu rất lớn. Nguyên nhân thứ 2 là giá vàng thế giới rơi rất mạnh trong khi thị trường vàng Việt Nam chưa liên thông với thế giới, vì vậy khoảng cách chênh càng giãn rộng” – TS. Nguyễn Đại Lai nói.
Như vậy, khoảng cách chênh lệch giá vàng bị giãn rộng chính là hệ lụy dai dẳng của quá khứ. Đó cũng là sự trả giá khi trước đây, rất nhiều Ngân hàng thương mại đã dùng vàng huy động để cho vay, đồng nghĩa với việc một lượng lớn vốn vàng được đổi thành tiền đồng theo kênh này chảy vào nền kinh tế.
Bởi vậy, muốn lập lại trật tự thị trường vàng thì buộc Ngân hàng Nhà nước phải thực hiện nhiệm vụ loại trừ hình thức tín dụng vàng, bằng cách giúp các ngân hàng thương mại tất toán trạng thái để trả cho người gửi. Và khi giá vàng thế giới rơi với gia tốc mạnh sẽ là điều kiện thuận lợi cho Ngân hàng Nhà nước cũng như các Ngân hàng thương mại hoàn thành nhiệm vụ này.
Tuy nhiên, mức chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới giãn rộng cũng đang gây ra những hệ lụy cho thị trường, đó là tình trạng nhập lậu vàng gia tăng. Theo thông tin đưa ra từ cuộc họp ngày 22/4 giữa Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh TP HCM, Công an TPHCM và các ban ngành quản lý thị trường vàng, vàng lậu được nhập về, bán cho doanh nghiệp dưới dạng nguyên liệu, sau đó doanh nghiệp dát thành vàng miếng mỏng, hoặc vàng nhẫn, nữ trang để bán ra thị trường.
Vì không được bán để chuyển thành vàng miếng SJC hay vàng miếng các thương hiệu khác do khuôn dập Ngân hàng Nhà nước quản lý nên số lượng vàng lậu không nhiều. Theo các chuyên gia kinh tế thì thị trường vàng phi chính thức sẽ hoạt động mạnh vì đây là cơ hội để doanh nghiệp kiếm lời.
“Độ vênh giá vàng như thế này mà không có phản ứng thì các nhà đầu cơ vàng sẽ có thể kéo dài lợi ích của mình và nếu cứ đà này thì họ sẽ kéo dài ít nhất đến 30/6” – một chuyên gia nói.
Thông điệp mà các chuyên gia kinh tế đưa ra không phải không có cơ sở khi, trên thị trường dù không có giao dịch vàng miếng nhưng giao dịch vàng nhẫn lại rất sôi động. Thực tế, khi giá vàng có biến động tăng, giảm đột ngột thì tình trạng xếp hàng chờ mua vàng nhẫn lại tái diễn.
Hiệp hội mỹ nghệ kim hoàn TP HCM cũng thừa nhận, hiện tiêu thụ nữ trang, đặc biệt là vàng nhẫn chiếm 70% nhu cầu tiêu thụ vàng. Trong khi đó chất lượng vàng nữ trang lại đang bị thả nổi, không được quản lý về chất lượng. Và người dân mua vàng nhẫn với giá tương đương vàng miếng chắc chắn sẽ chịu thiệt hại
Những lý do trên khiến giá vàng trong nước vẫn cao hơn giá thế giới. Những nỗ lực của Ngân hàng Nhà nước là rất đáng ghi nhận bởi sẽ rất khó khăn khi ổn định lại thị trường đang bị lẫn lộn giữa hàng hóa và tiền tệ. Nhưng điều cần thiết lúc này là Ngân hàng nhà nước cần đẩy mạnh việc thanh, kiểm tra thị trường để loại bỏ những nguy cơ mới./.
