Đây là thông tin được đưa ra tại lễ công bố chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2018 vào sáng 28/3, tại Hà Nội.

Theo bảng xếp hạng PCI 2018, Quảng Ninh năm thứ hai liên tiếp đứng đầu với 70,36 điểm, kế đến là Đồng Tháp 70,19 điểm, Long An và Bến Tre lần lượt chia nhau vị trí thứ ba và tư. Trong khi đó, Đà Nẵng, từng là "ngôi sao cải cách" đã chững lại khi từ vị trí thứ hai năm 2017 đã tụt xuống thứ 5 với 67,65 điểm.

Chủ tịch VCCI trao kỷ niệm chương cho tỉnh Quảng Ninh - quán quân của bảng xếp hạng PCI 2018

Phát biểu tại lễ công bố, TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, Phó Chủ tịch Hội đồng tư vấn Cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ cho biết, PCI 2018 đã có những cải thiện đáng kể so với những năm trước đây. Tỉnh trung vị đã đạt điểm số PCI 61,76 điểm – mức cao nhất kể từ khi bắt đầu tiến hành PCI.

“Điểm trung vị tăng lên và xu hướng hội tụ điểm số PCI giữa các các tỉnh, thành phố đi sau với các tỉnh, thành phố dẫn đầu đã cho thấy sức lan tỏa và bao trùm hơn trong nỗ lực cải cách và nâng cao năng lực điều hành kinh tế ở các địa phương. Dàn nhạc cải cách ở các địa phương đã đồng thanh, đồng điệu hơn”, TS. Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh.

Hai đầu tàu kinh tế là Hà Nội, TP HCM nằm trong top 10 tỉnh, thành phố đứng đầu và lần lượt xếp thứ 9 và 10. Đây là vị trí cao nhất của Hà Nội trong các năm qua và cho thấy Hà Nội đã có bứt phá mạnh mẽ về môi trường kinh doanh.

Các tỉnh/thành tiếp theo trong nhóm 10 tỉnh/thành đứng đầu bao gồm: Đà Nẵng, Bình Dương, Quảng Nam, Vĩnh Long, Hà Nội và TP. HCM.

Các tỉnh xếp cuối danh sách gồm các tỉnh: Bắc Kạn, Bình Phước, Lai Châu, Đắc Nông.

Chi phí không chính thức giảm

Theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế VCCI, Giám đốc Dự án Xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, kết quả điều tra PCI 2018 đã ghi nhận những cảm nhận tích cực của cộng đồng DN dân doanh về nỗ lực gần đây của chính quyền trong phòng chống tham nhũng và cắt giảm chi phí không chính thức. Theo đó, tỷ lệ doanh nghiệp (DN) phải trả chi phí không chính thức chỉ còn 54,8% (so với 66,3% của năm 2015); tỷ lệ DN phải chi hơn 10% doanh thu cho các loại chi phí không chính thức giảm còn 7,1% (so với 11,5% của năm 2015).

“Hiện tượng “tham nhũng vặt” – chi phí bôi trơn nhỏ mà DN phải chi trả để xin cấp các loại giấy phép - trong năm 2018 đã giảm so với thời kỳ trước. “Tham nhũng lớn” cũng có dấu hiệu giảm bớt. Chỉ 31% DN cho biết có chi trả chi phí không chính thức để đẩy nhanh thủ tục đất đai (giảm so với 32% vào năm ngoái). Ấn tượng hơn cả là con số 39% DN cho biết có chi trả chi phí không chính thức cho cán bộ thanh, kiểm tra (năm 2017 là 51,9%)”, ông Đậu Anh Tuấn nói.

Bên cạnh đó, môi trường kinh doanh cũng bình đẳng hơn. Tỷ lệ tỉnh ưu ái cho các tổng công ty, tập đoàn nhà nước, gây khó khăn cho DN chỉ còn 32% (so với 39% của năm 2015); tỷ lệ tỉnh ưu tiên thu hút FDI hơn phát triển kinh tế tư nhân giảm xuống 37% (so với 49% của năm 2015).

Ngoài ra, tỷ lệ cán bộ công chức giải quyết công việc hiệu quả tăng lên 75%, tỷ lệ cán bộ nhà nước thân thiện tăng lên 68%, thời gian thực hiện thủ tục hành chính được rút ngắn tăng lên 68,9%, nội dung làm việc của các đoàn thanh tra bị trùng lặp giảm xuống còn 10,8%.

DN đang gặp những khó khăn gì?

Bên cạnh những điểm tích cực, đại diện VCCI cũng thẳng thắn chỉ ra những lĩnh vực cần thêm nhiều nỗ lực cải cách như: thủ tục “hậu đăng ký DN” vẫn là một gánh nặng lớn đối với DN; minh bạch thông tin chưa có nhiều cải thiện; việc cung cấp thông tin dữ liệu về đất đai không thuận lợi, nhanh chóng...

 “Năm 2018 có 15,8% DN cho biết phải chờ hơn 1 tháng mới có đủ tất cả các giấy tờ cần thiết khác (ngoài giấy chứng nhận đăng ký DN) mới có thể chính thức đi vào hoạt động. Tỷ lệ DN phải chờ đợi trên 3 tháng mới có đủ giấy phép cần thiết đi vào hoạt động vào năm 2018 là 3%, cũng đang có dấu hiệu tăng trở lại”, ông Đậu Anh Tuấn cho biết.

Bên cạnh đó, các thủ tục hành chính dù trong lĩnh vực đất đai, thuế, bảo hiểm xã hội, quản lý thị trường, giao thông, xây dựng vẫn là những thủ tục còn phiền hà, gây khó khăn cho DN. Tỷ lệ DN phải chờ hơn 1 tháng mới có đủ giấy tờ cần thiết hoặc đi vào hoạt động tăng lên 16%; tỷ lệ DN cho biết “thỏa thuận các khoản thuế phải nộp với cán bộ thuế là công việc quan trọng trong kinh doanh” tăng lên 53%; tỷ lệ DN gặp khó khăn khi xin giấy chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật tăng lên 29%; tỷ lệ DN gặp khó khăn khi xin giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh cho ngành nghề kinh doanh có điều kiện tăng lên 34%...

Ngoài ra, các tỷ lệ về khó tiếp cận tài liệu quy hoạch, thông tin dữ liệu đất đai; tỷ lệ về thiếu quỹ đất sạch… cũng đều tăng lên đáng kể. Cụ thể, khả năng tiếp cận tài liệu quy hoạch của DN chỉ đạt 2,38 điểm (trên thang điểm 5) vào năm 2018; khả năng tiếp cận tài liệu pháp lý ở mức 3,01 điểm trong năm 2018.

“Chính vì việc tiếp cận thông tin chưa thuận lợi nên khả năng các DN dự đoán được việc thực hiện của địa phương đối với các quy định pháp luật của Trung ương rất hạn chế và khiến các DN bị động. Điều này cũng cản trở các kế hoạch mở rộng đầu tư và kinh doanh của DN”, ông Đậu Anh Tuấn chỉ rõ.

Điều tra PCI 2018 cũng cho biết những khó khăn lớn nhất mà các DN dân doanh Việt Nam đang gặp phải, đó là tìm kiếm khách hàng (60%), tìm kiếm nguồn vốn (37%) và những biến động của thị trường (32%). Kế đến là những khó khăn trong tuyển dụng lao động (28%), tìm kiếm đối tác hợp tác kinh doanh (27%), biến động chính sách, pháp luật (23%)…

Mặc dù mức độ lạc quan của cộng đồng DN trong năm 2018 vẫn duy trì ở mức tương đối cao, với 49,3% DN tham gia điều tra cho biết sẽ mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh trong 2 năm tới. Tuy nhiên, đại diện VCCI cho rằng, con số 8,3% DN dự kiến giảm quy mô hoặc đóng cửa lại là điểm đáng lưu ý trong Điều tra PCI 2018. Bởi dù chỉ tăng nhẹ so với mức 8,2% của năm 2017, nhưng nếu xem xét theo chuỗi thời gian thì con số này cao thứ ba, kể từ năm điều tra đầu tiên tiến hành điều tra PCI, chỉ thấp hơn những năm 2012-2014 khi nền kinh tế Việt Nam gặp nhiều khó khăn.

“Vẫn cần những nỗ lực nhiều hơn để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho DN. Phải tăng cường công khai, minh bạch hơn nữa, nâng cao chất lượng lao động và các dịch vụ hỗ trợ DN, cũng như cải cách mạnh mẽ các thủ tục hành chính sau đăng ký DN. Trên thực tế, các DN dân doanh vẫn đang gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Do vậy, các cơ quan nhà nước cần có những biện pháp chính sách hiệu quả và kịp thời, hướng tới một khu vực DN tư nhân Việt Nam hoạt động hiệu quả, phát triển mạnh mẽ và bền vững trong thời gian tới”, ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh./.