Vì sao ngân hàng kêu thừa tiền còn doanh nghiệp lại khó vay vốn? Đó cũng là một trong những nội dung mà đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh đặt vấn đề khi làm việc với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh và các ngân hàng thương mại trên địa bàn thành phố vừa qua.
Đến thời điểm này, tổng dư nợ cho vay của hệ thống ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh là 965.000 tỷ đồng, tăng hơn 8% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, nhóm dư nợ cho vay 5 đối tượng ưu tiên chiếm tỷ trọng rất ít trong tổng dư nợ cho vay.
Nhóm được ưu tiên này, bao gồm doanh nghiệp vừa và nhỏ, nông thôn, nông nghiệp, công nghiệp phụ trợ, doanh nghiệp xuất khẩu... chỉ vay được khoảng 14% trong tổng dư nợ cho vay.
Trong các nhóm khách hàng cho vay, nhóm khách hàng tốt được các ngân hàng cạnh tranh cho vay. Nhóm thứ 2 là doanh nghiệp vừa và nhỏ, đang còn nợ ngân hàng nhưng cần vốn để phục hồi sản xuất, kinh doanh thì khó tiếp cận được vốn vay.
Bà Huỳnh Thị Hoàng Yến, một giám đốc doanh nghiệp kinh doanh gỗ ép ở Quận Phú Nhuận chia sẻ: “Chúng tôi rất khó vay nếu không có tài sản thế chấp tại ngân hàng. Khi có tài sản thế chấp, lại có một điều kiện khác phát sinh nên lại càng khó vay và thời hạn vay rất ngắn”.
Nhiều ngân hàng cho rằng, họ rất muốn cho vay, thậm chí cho vay lỗ hoặc là giảm lợi nhuận họ vẫn cho vay, còn hơn là phải ôm vốn. Nhưng họ cũng rất dè dặt vì sợ khó thu hồi được vốn nếu tài sản thế chấp và phương án kinh doanh của doanh nghiệp chưa thật sự thuyết phục.
Trong khi các doanh nghiệp đi vay chủ yếu vẫn dựa vào tài sản thế chấp là chủ yếu, nhưng giá trị tài sản thế chấp trong thời gian qua đã giảm nhiều. Điều đáng nói là các doanh nghiệp có khả năng phục hồi sản xuất, tài sản đã thế chấp hết nhưng đang cần thêm vốn để duy trì, phát triển sản xuất nếu ngân hàng không cho vay thì doanh nghiệp có nguy cơ phá sản.
Ông Vũ Ngọc Trình, Phó Tổng giám đốc Agribank chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh cho rằng: “Tài chính của doanh nghiệp không đủ điều kiện cho vay trong theo cơ chế bình thường. Khi yêu cầu tài sản thế chấp, họ không có trong khi yêu cầu vốn của họ rất lớn”.
Theo lãnh đạo Ngân hàng Việt Á, hiện nay cơ chế và những quy định về cho vay còn cứng nhắc vì chúng ta đang vận hành cơ chế tín dụng theo thời điểm kinh tế đang tăng trưởng tốt, trong khi tình hình kinh tế thế giới và Việt Nam đang khó khăn cần phải có cơ chế linh hoạt hơn. Đồng thời, để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, thị trường hấp thụ được nguồn vốn, thành phố Hồ Chí Minh nên có chương trình kích cầu.
Đó cũng là động lực để thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh và các ngân hàng tham gia cho vay vốn. Ông Đỗ Minh Toàn, Tổng giám đốc ngân hàng Á Châu kiến nghị: “TP HCM có kinh nghiệm trong chương trình cho vay kích cầu. Nên chúng ta nghiên cứu triển khai, thúc đẩy chương trình này, các ngân hàng sẽ tham gia cho vay. Đối với ngân hàng Á Châu, lãi suất cho vay sản xuất, kinh doanh trung dài hạn chỉ từ 7,5-9%/năm”.
Để các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi phát triển sản xuất, kinh doanh, NHNN Việt Nam chi nhánh TP HCM đã tăng cường triển khai chương trình kết nối ngân hàng và doanh nghiệp, đồng thời tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc tiếp cận nguồn vốn.
Từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức 10 đợt kết nối ký kết cho vay ưu đãi giữa ngân hàng và doanh nghiệp với số tiền cho vay 6.420 tỷ đồng.
Từ nay đến cuối năm, chương trình kết nối ngân hàng và doanh nghiệp sẽ cho khách hàng vay hơn 20.000 tỷ đồng. Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc NHNN Việt Nam chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh cho biết: “Những doanh nghiệp hiện nay không tiếp cận được vốn ngân hàng là do không đủ điều kiện vay như tài sản thế chấp. Vì vậy, chúng tôi sẽ tạo điều kiện bằng cách khác như thế chấp dòng tiền bán hàng, tín chấp thông qua quỹ bảo lãnh doanh nghiệp nhỏ và vừa của thành phố”.
