Bộ Xây dựng: Phát triển nhà ở xã hội còn gặp nhiều khó khăn

Bộ Xây dựng vừa cho biết, đến nay đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 98 dự án nhà ở xã hội, trong đó có 35 dự án nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp. Hiện đang tiếp tục triển khai 129 dự án nhà ở xã hội, trong đó có 90 dự án nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp. Nhu cầu về nhà ở xã hội tại các đô thị, đặc biệt là các thành phố lớn (Hà Nội, TP Hồ Chí Minh…) còn rất lớn. Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Xây dựng, quá trình phát triển nhà ở xã hội tại khu vực đô thị vẫn còn gặp những khó khăn, hạn chế.

Sử dụng sai mục đích quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội

Khó khăn đầu tiên có thể kể đến, Bộ Xây dựng cho rằng, nguồn cung nhà ở xã hội còn thiếu, đặc biệt là tại các đô thị lớn (Hà Nội, TP Hồ Chí Minh...). Hơn nữa, quỹ đất để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội tại vị trí thuận lợi vẫn còn thiếu. Một số địa phương chưa bố trí đủ quỹ đất 20% các khu đô thị mới, các dự án nhà ở thương mại theo quy định dành để xây dựng nhà ở xã hội.

Một khu nhà ở xã hội trên địa bàn huyện Gia Lâm, Hà Nội

Dẫn chứng riêng tại Hà Nội, Bộ Xây dựng cho biết: từ ngày 4-7/3/2014, Ban Chỉ đạo Trung ương về nhà ở và thị trường BĐS đã phối hợp với UBND TP Hà Nội thực hiện việc kiểm tra quỹ đất 20% tại 12 dự án trên địa bàn. Kết quả kiểm tra sơ bộ cho thấy: Hầu hết các dự án nhà ở và khu đô thị mới trên địa bàn thành phố Hà Nội khi phê duyệt đều quy định dành quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội (có 11/12 dự án dành quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội, trừ 1 dự án thuộc Hà Tây cũ) kể cả các dự án được phê duyệt trước ngày Luật nhà ở có hiệu lực (05/12 dự án phê duyệt trước ngày 1/7/2006). 

Tuy nhiên, việc sử dụng quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội phần lớn không đúng mục đích (trong 11 dự án chỉ có 3 dự án triển khai xây dựng nhà ở xã hội;  3 dự án đã cho chuyển đổi sang xây dựng nhà ở tái định cư và 3 dự án cho phép chuyển đổi sang nhà ở thương mại hoặc đấu giá quyền sử dụng đất).

Không những thế, các chủ đầu tư ít quan tâm đến giải phóng mặt bằng phần diện tích để xây dựng nhà ở xã hội. Hiện còn 11 lô đất dành để xây dựng nhà ở xã hội trong các dự án với diện tích khoảng 8,696 ha nhưng mới giải phóng mặt bằng được 4 lô đất, với diện tích 5,601 ha; còn 7 lô đất, với diện tích 3,095 ha chưa được giải phóng mặt bằng.

Cơ chế ưu đãi đầu tư xây NOXH còn bất cập

Bộ Xây dựng còn chỉ ra rằng, một số cơ chế ưu đãi đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (như hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài hàng rào dự án và hỗ trợ từ nguồn ngân sách địa phương...) chưa được quan tâm đúng mức; mức độ ưu đãi phụ thuộc vào điều kiện của từng địa phương nên chưa thu hút được doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân KCN.

Thực tế cho thấy mới chỉ có một số địa phương, như: Đà Nẵng, Thanh Hóa, Bắc Ninh, Thái Nguyên… quan tâm và có chính sách hỗ trợ cụ thể cho các chủ đầu tư dự án. Các địa phương khác, kể cả một số thành phố lớn chưa có cơ chế ưu đãi, hỗ trợ cụ thể từ nguồn lực của địa phương đối với các nhà đầu tư nhằm thu hút các doanh nghiệp tham gia xây dựng nhà ở xã hội, do đó số lượng nhà đầu tư tham gia xây dựng nhà ở xã hội, đầu tư xây dựng nhà ở cho thuê còn rất hạn chế.

Mặc dù đã có các quy định của Chính phủ (Nghị quyết 02/NQ-CP) và của Bộ Xây dựng (Thông tư 02/2013/TT-BXD, Thông tư 07/2013/TT-BXD…) liên quan đến việc đơn giản hóa và rút gọn trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng và dự án đầu tư; thủ tục chấp thuận đầu tư; cho phép chuyển đổi cơ cấu dự án…Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Xây dựng, việc tổ chức triển khai thực hiện ở một số địa phương còn chậm, chưa tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ đầu tư triển khai dự án mới cũng như thực hiện việc chuyển đổi, cơ cấu lại dự án.../.