Những ngày qua thông tin tỏi trồng từ nơi khác được vận chuyển ra Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi bằng tàu khách, tàu hàng thậm chí qua đường bưu điện liên tục bị phát hiện, ngăn chặn. Điều này cho thấy, thương hiệu tỏi Lý Sơn đang bị lợi dụng và trục lợi bất chính.

Thương hiệu tỏi Lý Sơn đang bị lợi dụng. (Ảnh minh họa)

Để ngăn chặn tình trạng này, huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi đã triển khai ngăn chặn tư thương đưa tỏi từ địa phương khác ra đảo. Đây là giải pháp được coi là chỉ giải quyết phần “ngọn”, thậm chí xét về tính pháp lý, ngăn chặn giao thương hàng hóa là không đúng luật. 

Phần gốc của vấn đề là làm thế nào tỏi Lý Sơn có một nhãn mác chung, tem chống giả để người tiêu dùng có thể phân biệt được thì chính quyền địa phương vẫn còn lúng túng.

Nếu nhìn bằng mắt thường thì khó ai phân biệt được đâu là tỏi Ninh Hiển được trồng tại thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa và tỏi Lý Sơn được trồng tại đảo Lý Sơn. Ngay cả những người trồng tỏi ở Lý Sơn cũng không thể nhận ra đâu là sản phẩm của mình. Bởi, tỏi Ninh Hiển cũng là giống tỏi của Lý Sơn nhưng trồng ở nơi khác.

Chất lượng của loại tỏi này vì thế cũng không thể so bì được với tỏi được trồng tại đảo Lý Sơn nên giá cả cũng có sự chênh lệch. Giá tỏi trồng ở Lý Sơn luôn cao gấp đôi so với trồng ở Ninh Hiển. Đây là lý do khiến nhiều tư thương lợi dụng vận chuyển tỏi Ninh Hiển ra Lý Sơn trà trộn bán trên thị trường nhằm trục lợi.

Trong khi đó, người trồng tỏi trên đảo Lý Sơn sau khi thu hoạch thì phần lớn đều đưa ra thị trường tiêu thụ theo kiểu truyền thống là: không bao bì, không nhãn mác, không tem chống giả.

Hầu hết các đại lý kinh doanh tỏi Lý Sơn trên đảo đều làm bao bì hết sức hời hợt. Tỏi được đựng trong bao lưới, nhãn hiệu được in sơ sài mà ai cũng có thể làm được. Trước đây, Hội sản xuất kinh doanh và chế biến hành tỏi Lý Sơn cũng đã có phương án làm tem chống giả và người tiêu dùng có thể soi, kiểm tra bằng điện thoại thông minh. Thế nhưng không hiểu sao ý tưởng này chỉ vẫn là ý tưởng, chưa được áp dụng vào thực tế.

Ông Nguyễn Ngọc Thủy, chủ cơ sở kinh doanh Tỏi Ngọc, huyện Lý Sơn chia sẻ ông mở đại lý lớn đầu tiên ở Lý Sơn rồi tự làm thương hiệu cho mình, cho cá nhân để tự bảo vệ chứ chưa có tem chống giả cho tỏi. Ông Thủy mong muốn sớm có một thương hiệu riêng tỏi Lý Sơn.

Đã hơn 9 năm kể từ khi tỏi Lý Sơn được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ công nhận thương hiệu nhãn hiệu tập thể và được bảo hộ nhưng chuyện bảo hộ cho tỏi Lý Sơn rất chậm chạp.

Đến nay, tỏi Lý Sơn vẫn chưa in được nhãn hiệu, logo, tem chống giả chung dù câu chuyện này đã được chính quyền địa phương và Hội sản xuất kinh doanh và chế biến hành tỏi Lý Sơn đặt ra từ lâu. Hiện nay, chỉ một vài cơ sở sản xuất kinh doanh trên đảo tự in bao bì, nhãn mác cho tỏi Lý Sơn nhưng rất nhỏ lẻ. Thậm chí, việc xây dựng chỉ dẫn địa lý cho tỏi Lý Sơn để làm căn cứ truy xuất nguồn gốc thì vẫn còn đang trong giai đoạn là đang xúc tiến thực hiện.

Bà Phạm Thị Hương, Phó chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho hay: Hiện nay mới ở mức là công nhận nhãn hiệu. Chính vì vậy mà một số tư thương người Lý Sơn và một số nơi khác lợi dụng nhãn hiệu này để trà trộn, lấy danh nghĩa tỏi Lý Sơn để đưa ra thị trường gây ảnh hưởng lớn đến giá trị của cây tỏi Lý Sơn làm cho du khách có sự băn khoăn trong quá trình sử dụng tỏi Lý Sơn.

Đối với chính quyền cũng rất lo lắng về vấn đề này cho nên thời gian tới sẽ cố gắng phối hợp với đơn vị tư vấn, nhất là Sở Khoa học và công nghệ để giúp cho huyện khẩn trương trong vòng 1 năm tới có được chỉ dẫn địa lý để bảo vệ thương hiệu tỏi.

Có thể nhận thấy, thương hiệu Tỏi Lý Sơn đang bị trục lợi bất chính. Người thiệt hại đương nhiên là những người làm ăn chân chính, những nông dân trồng tỏi trên đảo Lý Sơn. Ai cũng biết, tỏi trồng tại đảo Lý Sơn có hương vị thơm, ngon đặc trưng nổi tiếng trong và ngoài nước. Bởi thế, khi bị giả thương hiệu thì uy tín của tỏi Lý Sơn sẽ bị giảm sút, người tiêu dùng mất lòng tin.

Thay vì tập trung lo phần ngọn là đi ngăn chặn tỏi khác vận chuyển ra đảo để chống nạn trà trộn, giả thương hiệu, nên chăng chính quyền huyện Lý Sơn phải làm từ gốc đó là xây dựng chỉ dẫn địa lý, in bao bì, nhãn mác, tem chống giả. Có như vậy, thương hiệu tỏi Lý Sơn mới được bảo vệ một cách vững chắc./.