Thời gian vừa qua, ngành du lịch trong nước phải đối mặt với tình trạng du khách Trung Quốc vào Việt Nam có các hành vi vi phạm như đốt tiền Việt, sử dụng nhân dân tệ mua hàng hóa, làm hướng dẫn viên du lịch trái phép xuyên tạc sự thật về chủ quyền lãnh thổ Việt Nam. Không phải đến thời điểm hiện tại, tình trạng này mới xảy ra, mà đây đã là vấn đề nhức nhối từ nhiều năm trước, nhưng vẫn chưa được xử lý quyết liệt và dứt điểm, gây bức xúc trong dư luận.

Vì sao có tình trạng hướng dẫn viên Trung Quốc hoạt động “chui”?

Trong cuộc họp báo định kỳ về tình hình Du lịch 6 tháng đầu năm 2016 sáng 1/7, ông Nguyễn Văn Tuấn, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Việt Nam đã lý giải những nguyên nhân của thực trạng hướng dẫn viên Trung Quốc hoạt động chui.

Ông Nguyễn Văn Tuấn, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Việt Nam (phải) và ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Việt Nam chủ trì họp báo.

Theo đó, ông Nguyễn Văn Tuấn phân tích: Thứ nhất, Trung Quốc là thị trường đặc thù, số lượng khách du lịch Trung Quốc có sự gia tăng đột biến. Chỉ trong năm 2014 lượng khách Trung Quốc trên thế giới lên tới hơn 100 triệu lượt người. Nhiều quốc gia phát triển về du lịch đều quan tâm tới thị trường này, và Việt Nam cũng nằm trong xu hướng đó. Trung Quốc vẫn là thị trường lớn nhất của du lịch Việt Nam. Sự tăng trưởng đột biến của thị trường này dẫn đến tình trạng khả năng cung ứng dịch vụ, cũng như hướng dẫn viên của chúng ta không đáp ứng yêu cầu.

Nguyên nhân thứ hai, đó là các doanh nghiệp Trung Quốc thường thao túng, can thiệp rất sâu vào các hoạt động du lịch khi đưa khách đến Việt Nam.

Thứ ba, ông Tuấn cũng thừa nhận rằng công tác quản lý, công tác phát hiện kiểm tra, xử lý của chúng ta vẫn còn bất cập, hạn chế và điều này cần phải được khắc phục.

Ngoài ra, ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Việt Nam kiêm Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Du lịch Việt Nam – đồng chủ trì họp báo cũng chỉ ra rằng, chính các doanh nghiệp Việt Nam đang “bật đèn xanh” cho hướng dẫn viên người Trung Quốc hoạt động “chui”.

“Các doanh nghiệp Trung Quốc  dẫn tour sang đây với giá rất rẻ, nhưng không bao giờ chịu thiệt mà sẽ thu lại từ khách của họ. Họ sẽ tìm mọi cách để lấy lại nhiều tiền hơn bằng việc mua bán hàng hóa, ăn uống, các dịch vụ khác. Họ mua chuộc một số cửa hàng, nhà hàng, khách sạn Việt Nam để đưa khách đến đó. Và hướng dẫn viên sẽ lùa khách vào chính những điểm đến đã được định sẵn. Tuy nhiên, hướng dẫn viên Việt Nam không phải ai cũng làm được điều này mà là những hướng dẫn viên người Trung Quốc núp dưới dạng trưởng đoàn (tour leader). Nhiều khi họ chẳng phải núp mà công khai hoạt động dẫn khách đến mua hàng hóa tại các cơ sở do người Trung Quốc làm chủ tại Việt Nam”, ông Bình lý giải.

Theo Luật Du lịch, người nước ngoài không được thực hiện công việc hướng dẫn du lịch tại Việt Nam, và những hành vi đó phải được phát hiện và xử lý theo quy định của pháp luật. Trong thời gian vừa qua, những hiện tượng như thế đã xảy ra ở Quảng Ninh, Khánh Hòa, Đà Nẵng và một số địa phương khác. Theo ông Bình, hiện nay, Tổng cục Du lịch đã cấp khoảng gần 700 hướng dẫn viên biết tiếng Trung Quốc để phục vụ du khách. Tuy nhiên, nhiều khi, chỉ vì bị mua chuộc mà chính các hướng dẫn viên người Việt lại trở thành “bình phong” để người Trung Quốc tự làm công việc này. Đó cũng là nguyên nhân khiến các nhà quản lý đau đầu

Vậy chúng ta phải làm gì để ngăn chặn tình trạng này?

Với tư cách là cơ quan quản lý Nhà nước về du lịch, Tổng cục Du lịch khẳng định, khi nắm thông tin, trước hết đề nghị với chính quyền địa phương, chỉ đạo các sở ngành để phát hiện, kiểm tra, chấn chỉnh và ngăn chặn, xử lý các trường hợp này.

Cụ thể, với trường hợp Công ty Silent Bay tại Nha Trang sử dụng hướng dẫn viên chui vừa qua, Tổng cục Du lịch đã phối hợp với Thanh tra Bộ VHTTDL tiến hành thanh tra kiểm tra, phát hiện công ty này sử dụng hơn 60 người Trung Quốc làm hướng dẫn viên không có hợp đồng, hoạt động bất hợp pháp trên đất Việt Nam. Silent Bay đã bị rút giấy phép hoạt động lữ hành. Công an tỉnh Khánh Hòa đã trục xuất 10 trường hợp hoạt động bất hợp pháp khỏi Việt Nam, không cho tái nhập cảnh.

Ông Nguyễn Văn Tuấn cho biết, ngày 23/6 vừa qua, văn phòng chính phủ đã có công văn số 150 thông báo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, chính thức giao Bộ Công an chủ trì phối hợp với bộ VHTT&DL và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương rà soát, chấn chỉnh các hoạt động kinh doanh du lịch núp bóng, trong đó có hoạt động bất hợp pháp của các hướng dẫn viên người Trung Quốc…

Còn theo ông Vũ Thế Bình, cách duy nhất để chấm dứt tình trạng này đó là các doanh nghiệp Việt Nam đón khách Trung Quốc phải chịu hoàn toàn trách nhiệm, vì đó là khách đi tour, chứ không phải khách tự do. Trước hết chính chúng ta phải chấn chỉnh người của mình chứ không thể chỉ đơn giản trục xuất hướng dẫn viên Trung Quốc về nước là xong. Đó là việc mà nhiều nước trên thế giới cũng đã làm.

Ông Bình cũng chỉ ra khó khăn đang chi phối Tổng cục Du lịch trong vấn đề này, đó là chưa có riêng thanh tra mà phải phụ thuộc vào Thanh tra Bộ: “Trong Luật Du lịch sắp tới, chúng tôi kiến nghị tái thành lập thanh tra du lịch, để Tổng cục Du lịch có công cụ xử lý tình trạng vi phạm như. Phải có lực lượng chuyên ngành có đầy đủ tư cách, có điều kiện để xử lý ngay tại chỗ, rút giấy phép, tạm dừng kinh doanh, phạt tiền”…

Ông Bình cũng nhấn mạnh: “Việc phục vụ khách Trung Quốc luôn khó khăn, vất vả. Chúng ta đã chấp nhận khách Trung Quốc là quan trọng, chúng ta cũng mong ước được đón khách Trung Quốc thì phải có chế tài, bộ máy mạnh mẽ đi theo. Khách nào đối với chúng ta cũng quý, không bỏ khách nào hết. Nhưng mỗi một loại khách phải có một giải pháp phục vụ khác nhau. Cuối cùng, phải xử lý nghiêm những doanh nghiệp tiếp tay cho Trung Quốc”./.