Ngày 14/12, tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao với tư cách cơ quan điều phối quốc gia về hợp tác ASEAN đã tổ chức họp liên ngành thường kỳ nhằm đánh giá tình hình hợp tác ASEAN, sự phối hợp của các Bộ, ngành trong tham gia hợp tác ASEAN năm 2016, và phương hướng tham gia hợp tác ASEAN thời gian tới.
Cuộc họp do Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam chủ trì, với sự tham dự của đại diện hơn 20 bộ ngành tham gia hợp tác ASEAN.
 |
Họp liên ngành các cơ quan tham gia hợp tác ASEAN. |
Những kết quả đạt được năm qua
Trong cuộc họp, các đại biểu đều đánh giá cao tầm quan trọng của năm 2016 là năm đầu tiên sau khi thành lập Cộng đồng ASEAN, triển khai Tầm nhìn ASEAN 2025 và các Kế hoạch tổng thể trên cả 3 trụ cột Cộng đồng, cũng như phấn khởi trước những kết quả ASEAN đã đạt được thời gian gần đây.
Cụ thể, ASEAN đã thúc đẩy soạn thảo và thông qua các chương trình hành động, kế hoạch công tác ngành giai đoạn 2016-2020; xây dựng Kế hoạch tổng thể Kết nối ASEAN 2025 và Kế hoạch công tác giai đoạn 3 Sáng kiến hội nhập ASEAN (hỗ trợ các nước CLMV); thúc đẩy quan hệ đối ngoại của ASEAN; cải tiến và nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan ASEAN và Ban Thư ký ASEAN.
Nét mới trong quá trình triển khai lần này là công tác giám sát, theo dõi thực thi được cải tiến đáng kể với phân công cụ thể, thời hạn rõ ràng, chú trọng đánh giá số lượng, chất lượng và tác động của các hoạt động hợp tác ASEAN.
Năm 2016, Việt Nam tiếp tục tham gia đầy đủ, hoàn thành nghiêm túc các cam kết và đóng góp hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực hợp tác của ASEAN, thể hiện qua việc tiến hành xây dựng các kế hoạch triển khai thực hiện Tầm nhìn ASEAN 2025 của các bộ/ngành từ cấp quốc gia cũng như gắn kết với tiến trình hội nhập chung
Việt Nam cũng đã chủ động thúc đẩy tăng cường đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN trong xử lý những thách thức lớn nảy sinh trong khu vực, nhất là vấn đề Biển Đông; làm tốt vai trò vai trò điều phối quan hệ ASEAN-Ấn Độ; và tích cực hỗ trợ Lào trong năm Chủ tịch ASEAN 2016.
Lập trường Biển Đông của ASEAN được định hình rõ nét
Bàn về vấn đề Biển Đông, ông Vũ Hồ, Phó Vụ trưởng Vụ ASEAN, Bộ Ngoại giao nhận định, tình hình Biển Đông trong năm qua có nhiều diễn biến phức tạp. Trong đấu tranh pháp lý về Biển Đông có phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế vào tháng 7/2016.
Trong đấu tranh chính trị, vấn đề Biển Đông được ASEAN đề cập tới không những trong tất cả các hội nghị các cấp của ASEAN mà còn được giới truyền thông quốc tế và khu vực theo dõi sát sao.
“Bên cạnh đó, ASEAN - Trung Quốc đã đạt được một số tiến bộ nhất định, trong đó có việc hai bên đều cam kết thực hiện đầy đủ tuyên bố về Ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC). Đồng thời, ASEAN và Trung Quốc cũng đã thỏa thuận sẽ phấn đấu sớm xây dựng thành công Bộ luật Ứng xử trên Biển Đông (COC), cố gắng phấn đấu để đạt khung trong năm 2017”, ông Vũ Hồ cho biết thêm.
Ông Vũ Hồ nói: “Quay trở lại năm 2016, chúng ta có thể thấy về vấn đề Biển Đông, lập trường của ASEAN đã được định hình một cách rõ nét, đó là đóng góp một cách thiết thực cho hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải trên Biển Đông, giải quyết tất cả các tranh chấp thông qua biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS”.
ASEAN cần tăng cường sức sống mới cho giai đoạn phát triển Cộng đồng
Cuộc họp nhận định năm 2017 ghi dấu mốc quan trọng kỷ niệm 50 năm thành lập ASEAN và 10 năm ký Hiến chương ASEAN, trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường đặt ra thách thức cho sự đoàn kết, thống nhất, vai trò trung tâm của ASEAN, đồng thời đòi hỏi ASEAN tăng cường sức sống mới cho giai đoạn phát triển Cộng đồng.
Trên cơ sở đó, cuộc họp nhất trí Việt Nam cần tiếp tục phát huy tinh thần chủ động, tích cực và có trách nhiệm trong thúc đẩy hợp tác ASEAN, tập trung vào những trọng tâm sau.
Thứ nhất, Việt Nam cần tiếp tục thúc đẩy triển khai các chương trình, kế hoạch công tác xây dựng Cộng đồng ASEAN 2025 trên 3 trụ cột, tạo động lực và sức sống mới cho hợp tác ASEAN; phối hợp triển khai các ưu tiên của Năm Chủ tịch ASEAN 2017 của Philippines (như xây dựng Cộng đồng ASEAN hướng tới người dân và lấy người dân làm trung tâm, thông qua tiếp tục thúc đẩy quyền của phụ nữ, trẻ em, lao động di cư và tạo thuận lợi cho thanh niên; và thúc đẩy tăng trưởng toàn diện và dựa trên sáng tạo thông qua hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ, giảm chi phí kinh doanh).
Thứ 2 là củng cố đoàn kết, thống nhất và nâng cao vai trò trung tâm của ASEAN trong định hình cấu trúc khu vực, qua đó bảo đảm vai trò và lợi ích của ASEAN và các nước thành viên; thúc đẩy đạt tiến triển thực chất trong thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố DOC và sớm xây dựng Bộ Quy tắc COC hiệu quả; tích cực tham gia triển khai các biện pháp tăng cường khuôn khổ hợp tác Cấp cao Đông Á.
Thứ 3, Việt Nam sẽ nỗ lực đóng góp đưa quan hệ đối ngoại của ASEAN đi vào chiều sâu và thực chất hơn, trong đó sẽ tiếp tục thực hiện tốt vai trò nước điều phối quan hệ ASEAN-Ấn Độ và tổ chức thành công Cấp cao kỷ niệm 25 năm quan hệ ASEAN-Ấn Độ.
Thứ 4, Việt Nam tiếp tục cải tiến thể thức và hoàn thiện cơ chế, nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức bộ máy và các khuôn khổ hợp tác ASEAN và giữa ASEAN với đối tác. Nâng cao chất lượng, hiệu quả phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương tham gia hợp tác ASEAN, trong đó có tăng cường bộ phận chuyên trách về hợp tác ASEAN.
Cuối cùng, Việt Nam cần tích cực tham gia và tổ chức các hoạt động kỷ niệm 50 năm thành lập ASEAN tại Việt Nam và trên thế giới, qua đó tiếp tục công tác tuyên truyền, quảng bá về ASEAN, nâng cao nhận thức, thúc đẩy bản sắc chung và lợi ích của Cộng đồng ASEAN./.