Ngày 25/11, Bộ Quốc phòng công bố Sách trắng Quốc phòng 2019, công khai đường lối chính sách quân sự, là tài liệu chính thức sử dụng để phục vụ công tác đối ngoại quốc phòng, giáo dục về quốc phòng, đường lối quân sự của Đảng, chính sách quốc phòng của Nhà nước.

Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2009, Bộ Quốc phòng tiếp tục công bố Sách trắng Quốc phòng Việt Nam. Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đã có những trao đổi với phóng viên xoay quanh vấn đề này.

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Mục đích, ý nghĩa của việc công bố Sách trắng Quốc phòng 2019 nhằm minh bạch hóa chính sách quốc phòng của đất nước, xây dựng lòng tin với các quốc gia bạn bè trên thế giới.

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh - Thứ trưởng Bộ Quốc phòng. (Ảnh: Trọng Phú)

Mục tiêu thứ hai quan trọng hơn, Sách trắng Quốc phòng là một tài liệu để toàn dân, đặc biệt là giới trẻ trên cả nước tiếp cận với đường lối của Đảng và Nhà nước trong xây dựng quốc phòng. Trên cơ sở đó, thống nhất quân với dân một ý chí trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nội dung cơ bản của Sách trắng Quốc phòng 2019 đề cập những vấn đề mới trong bối cảnh chiến lược, đặc biệt là những thách thức mới với quốc phòng của chúng ta. Thứ hai là những bước phát triển mới về nghệ thuật quân sự, đường lối xây dựng bảo vệ Tổ quốc, phù hợp với trình độ hiện đại hóa của quân đội nhân dân Việt Nam.

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Sách trắng Quốc phòng từ năm 2009 đến nay chưa lạc hậu. Chúng ta cần có một khoảng thời gian để những nhận định đánh giá chiến lược được kiểm nghiệm qua thời gian. Có hai yếu tố thay đổi lớn, thứ nhất là bối cảnh chiến lược có những thay đổi. Sau 10 năm, sự nghiệp xây dựng Quốc phòng có những bước tiến mới. Chính vì vậy, đến năm nay chúng ta mới công bố Sách trắng Quốc phòng 2019.

Những vấn đề cơ bản vẫn không thay đổi sau 10 năm, ví dụ như vấn đề Đảng lãnh đạo quân đội, phương châm xây dựng Quân đội Nhân dân...

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh:Chúng ta có quan hệ song phương với nhiều nước và các tổ chức quốc tế. Những mối quan hệ song phương này, chúng ta ưu tiên các nước láng giềng, các nước là đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, các nước là bạn bè cũ… Về quan hệ đa phương, chúng ta có quan hệ với các tổ chức quốc tế. Bộ Quốc phòng Việt Nam đã chuyển từ tham gia sang chủ động tích cực xây dựng các cấu trúc hợp tác đa phương, chẳng hạn như việc tham gia các hoạt động của Liên hiệp Quốc, với thái độ rất có trách nhiệm.

Thứ hai là hợp tác quốc tế trong khắc phục hậu quả chiến tranh. Đó là khắc phục hậu quả bom mìn, chất độc hóa học còn trong thiên nhiên, cũng như hàng triệu nạn nhân vẫn còn ảnh hưởng bởi hậu quả chiến tranh. Nhờ sự nỗ lực của Đảng, Nhà nước, chúng ta về cơ bản đã khắc phục được. Bên cạnh đó, hợp tác quốc tế cũng rất quan trọng. Những thành công vừa qua trong việc khắc phục hậu quả bom mìn, khắc phục hậu quả dioxin ở Đà Nẵng, trong tháng 12 chúng ta sẽ chính thức khởi công dự án khắc phục hậu quả dioxin ở Biên Hòa.

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh: Chính sách Quốc phòng Việt Nam là hòa bình và tự vệ. Chúng ta mong muốn hòa bình, chúng ta chủ trương giải quyết mọi tranh chấp bằng phương thức hòa bình, chúng ta xây dựng quốc phòng cũng vì hòa bình. 

Thứ hai là tự vệ. Chúng ta sử dụng quân đội trong tình huống tự vệ, khi mà đất nước bị xâm hại. Trước hết, đó là bảo vệ chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, lợi ích quốc gia dân tộc, ổn định của chế độ…

Trong chính sách quốc phòng có 2 mặt: Hợp tác quốc phòng và đấu tranh quốc phòng. Yếu tố Hợp tác quốc phòng được đưa lên trước. Vì trong mục tiêu của quốc phòng thì bảo vệ hòa bình là bảo vệ lợi ích cơ bản của đất nước, vì vậy chúng ta coi trọng hợp tác quốc phòng. Trong mục tiêu chiến lược, chúng ta xác định: Quốc phòng Việt Nam vừa bảo vệ Tổ quốc mình, vừa đóng góp vào hòa bình ổn định trên thế giới.

Về yếu tố thứ hai là đấu tranh quốc phòng. Đấu tranh quốc phòng ở đây nghĩa là: trong mọi quan điểm khác nhau, chúng ta tìm ra những điểm chung để cùng phát huy. Nhưng chúng ta cũng mạnh dạn nêu ra những điểm khác biệt, bất đồng để bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc. Trong các đối tác của chúng ta, những mặt nào xâm hại đến chủ quyền, độc lập toàn vẹn lãnh thổ thì chúng ta phải đấu tranh, không khoan nhượng. Mối quan hệ nào làm ảnh hưởng đến chế độ Xã hội Chủ nghĩa, chúng ta cũng không khoan nhượng.

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh:Hiện nay, chúng ta tiếp tục giảm quân số, nhưng tăng cường sức mạnh chiến đấu, sức phòng ngự quân đội. Thứ nhất là có định hướng xây dựng quân đội, thế trận chiến tranh nhân dân sẵn sàng tác chiến. Xây dựng con người, quân đội là nòng cốt, còn lại là lực lượng dân quân tự vệ và dự bị động viên phải tăng cường

Trong xây dựng quân đội, điều gì không còn phù hợp tình hình thì phải thay đổi. Vừa qua, Bộ Quốc phòng nêu rõ: Trong hoàn cảnh hiện nay, Công nghiệp Quốc phòng là rất cần thiết. Quân đội phải đảm nhận nhiệm vụ này. Nhưng để nhiều doanh nghiệp Quốc phòng sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế của đất nước. Quốc phòng không được trở thành gánh nặng cho nền kinh tế. 

Vì vậy, quân đội giảm từ gần 80 doanh nghiệp sắp tới còn 15 doanh nghiệp. Giảm đi những vấn đề không trực tiếp phục vụ cho sự phát triển của quân đội.

Trong bối cảnh hiện nay, môi trường tác chiến trên bộ, trên không, trên biển đã quen thuộc. Đối với hai môi trưởng mới là không gian mạng và vũ trụ, Bộ Tư lệnh tác chiến không gian mạng đã được thành lập. Quân đội cũng đang nghiên cứu những vấn đề liên quan đến vũ trụ và đảm bảo phòng thủ vũ trụ trước những thách thức mới.