Vừa qua, tại tỉnh Quảng Trị xảy ra vụ sạt lở đất nghiêm trọng bờ sông Thạch Hãn đoạn qua xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị làm 1 người thiệt mạng, 3 người bị thương, nhiều ngôi nhà bị vùi lấp. Sự việc này cảnh báo về mối nguy hiểm đối với người dân ở trong vùng sạt lở, tai họa luôn rình rập và ập đến bất cứ lúc nào. Điều đáng nói, số hộ dân nằm trong vùng sạt lở thuộc diện di dời vào khu tái định cư nhưng họ lại không chịu di dời, vì sao?
Đêm 16/10, một vụ sạt lở bờ sông Thạch Hãn xảy ra tại thôn Như Lệ, xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị, tỉnh Quảng Trị làm 1 người thiệt mạng, 3 người bị thương, nhiều nhà cửa, tài sản của người dân bị đổ sập, vùi lấp. Những người may mắn thoát chết vẫn chưa hết bàng hoàng, luôn thấp thỏm lo sợ.
“Đang ngủ thì nghe rắc rắc, chồng tôi mới kêu tôi chạy, hô: “chạy, chạy, chạy!”. Lúc đó trong nhà có 1 đứa con gái nên kêu chạy ra ngoài xong thì nhà đó cũng sập. Giờ không còn gì nữa, 2 bàn tay trắng, tài sản không còn gì, áo quần cũng bị vùi luôn”, bà Ngô Thị Hồng, nhà ở ven sông Thạch Hãn, thôn Như Lệ, xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị nhớ lại.
Sau sự cố sạt lở bờ sông Thạch Hãn, một số hộ dân ở đây đã được chính quyền địa phương đưa đến nơi ở tạm nhằm tránh nguy hiểm. Điều đáng nói, các hộ dân bị ảnh hưởng trong vụ sạt lở này đều thuộc diện di dời bố trí vào khu tái định cư Cây Trâm, xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị. Mỗi hộ dân vào khu tái định cư được hỗ trợ 20 triệu đồng. Thế nhưng cho đến nay, trong số 40 hộ thuộc diện di dời thì chỉ có 5 hộ chuyển đến nơi ở mới, còn 35 hộ vẫn bám trụ tại chỗ. Vì sao có chuyện này?
Ông Nguyễn Hữu Kiến, ở thôn Tân Lệ, xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị là 1 trong 5 hộ dân chủ động di dời đến sống tại Khu tái định cư Cây Trâm cho biết, thấy nhà nước đầu tư làm kè gia cố bờ sông chống sạt lở, các hộ dân trong diện di dời cứ nghĩ rằng có bờ kè kiên cố bảo vệ nên tiếp tục bám trụ chỗ ở cũ không chịu di dời. Ngoài ra, mức hỗ trợ mỗi hộ dân di dời vào khu tái định cư 20 triệu đồng là quá thấp, không đủ tiền để xây nhà mới. Ông Nguyễn Hữu Kiến cho biết thêm, nhiều lần họp, bà con kiến nghị tăng mức hỗ trợ nhưng chưa được giải quyết.
“Trước đây, tôi sống ở ven sông Thạch Hãn cũng rất lâu. Vùng này là vùng sạt lở rất nguy hiểm nên gia đình đã di dời vào trong Cây Trâm cách đây cũng 5 năm rồi. Cấp trên cũng nhiều lần về họp bàn để di dời, hỗ trợ cho dân. Nhiều hộ dân kinh tế không đủ điều kiện để di dời, gia đình tôi thì chủ động di dời trước”, ông Kiến cho hay.
Từ năm 2016, tỉnh Quảng Trị đầu tư 39 tỷ đồng xây dựng khu tái định cư Cây Trâm để bố trí, di dời khẩn cấp 60 hộ ra khỏi vùng ngập lụt và sạt lở bờ sông Thạch Hãn. Đã 6 năm trôi qua nhưng chỉ có 5 hộ dân vào đây sinh sống.
Ông Nguyễn Đạo Ái, Chủ tịch UBND xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị, tỉnh Quảng Trị cho biết, mỗi hộ dân vào khu tái định cư được cấp 1.500m2 đất, trong đó có 300m2 đất ở và hỗ trợ thêm 20 triệu đồng. Lý do các hộ dân không muốn vào khu tái định cư là xa trung tâm, tiền hỗ trợ di dời thấp. Tại nơi ở cũ, đa số bà con đã xây dựng nhà cửa, hàng quán kiên cố để làm ăn, buôn bán. Ông Nguyễn Đạo Ái cho rằng, chính quyền đã nhiều lần động viên, giải thích, thuyết phục người dân vào khu tái định cư nhưng không mấy ai chịu vào.
“Các hộ này nằm trong đề án di dời tái định cư do sạt lở bờ sông, tuy nhiên các hộ chưa di dời được. Nguyên nhân là do hầu hết là gia đình khó khăn, mức hỗ trợ theo quy định là 20 triệu nên các hộ chưa có đủ điều kiện để di dời. Trước tình hình này, xã khẩn trương di dời bà con trong vùng sạt lở về nhà bà con, xã đề xuất cấp trên bố trí chỗ định cư cho bà con”, ông Ái cho hay.
Để tránh tình trạng lãng phí các khu tái định cư, ông Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, trước mắt tỉnh đề nghị UBND thị xã Quảng Trị cùng các cấp, các ngành hỗ trợ lương thực, thực phẩm di dời khẩn cấp số hộ dân ra khỏi khu vực sạt lở nguy hiểm. Các ngành, địa phương tiếp tục hoàn thiện cơ sở hạ tầng khu tái định cư đảm bảo điều kiện để dân yên tâm vào ở. Ông Hà Sỹ Đồng cho biết thêm, về lâu dài, tỉnh sẽ kiến nghị Hội đồng Nhân dân tỉnh Quảng Trị cũng như các Bộ, ngành Trung ương tăng mức hỗ trợ đối với hộ dân ở vùng sạt lở phải di dời vào khu tái định cư, đảm bảo cuộc sống ở khu tái định cư tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ.
“Tỉnh Quảng Trị đã chỉ đạo thị xã Quảng Trị làm những khu tái định cư cho hộ dân ở dọc bờ sông có nguy cơ sạt lở, ven sông cũng đã cho kè gia cố nhưng mưa bão bất thường, diễn ra liên tục. Trong kế hoạch đã vận động nhân dân di dời nhưng khi mưa bão giảm, nước rút thì người dân chủ quan quay trở lại trông coi tài sản. Trước mắt khẩn trương làm kế hoạch di dời dân đến nơi ở mới, dự báo tình hình thời tiết để không xảy ra thiệt hại về người là hàng đầu”, ông Đồng nói./.