Theo Quyết định 861 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định 433 của Ủy ban Dân tộc, vừa qua có 3 xã của huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái ra khỏi danh sách các xã vùng đặc biệt khó khăn (vùng III). Một mặt, đây là tín hiệu đáng mừng về sự đổi thay, phát triển của các địa phương vùng cao, nhưng mặt khác, điều này lại tác động đến hàng trăm em học sinh nơi đây, khi các em không còn được hưởng chế độ bán trú như trước đây.
Với mục tiêu huy động tối đa học sinh ra lớp khi năm học mới đã bắt đầu, huyện Văn Yên đang phát huy nội lực, huy động hệ thống chính trị cơ sở vào cuộc, giúp các em có điều kiện tiếp tục đi học.
Trung tuần và nửa cuối tháng 8, thời tiết vùng thượng huyện Văn Yên lúc mưa, lúc nắng. Các thầy cô giáo của Trường Tiểu học và Trung học cơ sở xã Xuân Tầm không quản ngại thời tiết, lặn lội, tỏa đi các thôn, bản xa nhất để khảo sát cụ thể về hoàn cảnh gia đình, điều kiện đi lại, ăn nghỉ của từng em học sinh... bởi từ năm học này, các em không còn được hưởng chế độ bán trú.
Sau những nỗ lực vượt 20km toàn đồi dốc, các thầy cô đã đến được thôn Khe Lép. Trong căn nhà gỗ 2 gian liền với 1 gian bếp rộng chừng 20m2, không có gì đáng giá, chị Bàn Thị Vạng - một phụ huynh có 2 con đang tuổi đến trường cho biết, gia đình vừa ra khỏi danh sách hộ nghèo theo quy định mới, thôn Khe Lép cũng đã ra khỏi danh sách vùng 135, nên các con của chị sẽ không còn được hưởng chế độ bán trú. Nhà nghèo, không có thu nhập, năm học mới đã đến, chị không biết xoay sở ra sao để cho các con được tiếp tục tới trường.
Vừa ra khỏi danh sách xã vùng III theo Quyết định số 861 của Thủ tướng Chính phủ, nhưng xã Xuân Tầm vẫn còn nhiều thôn khó khăn. Các em học sinh đến trường phải vượt qua nhiều dốc cao, nhiều con suối, trong khi một số nơi điện lưới, sóng điện thoại không có, khiến không ít phụ huynh ở đây rất lo lắng.
Trước tình hình học sinh nhiều thôn không còn được hưởng chế độ bán trú theo Nghị định số 116 của Chính phủ, bao gồm kinh phí hỗ trợ gạo, tiền ăn, tiền nhà ở... nên nhiệm vụ của các thầy cô giáo dịp này là đến từng thôn, gõ từng nhà, rà từng học sinh để khảo sát, lấy ý kiến của phụ huynh, lựa chọn những phương án hỗ trợ tốt nhất để các em có điều kiện đến lớp học.
Ông Nguyễn Thành Đông, Hiệu trưởng trường Tiểu học và Trung học cơ sở xã Xuân Tầm cho biết: "Đa số các gia đình đều khắc phục những khó khăn bằng cách một là cho con ở nhà người thân quanh trường, phương án thứ hai là có thể đóng góp tiền để các em ăn ở đến cuối tuần về, phương án thứ ba là sẽ đưa đón con về trong ngày nhưng sẽ đăng ký ăn trưa tại trường, phương án thứ tư là đưa đón con về trong ngày và mang cơm cho con ăn trưa tại trường"...
Theo thống kê, năm học này, huyện Văn Yên có hơn 450 em học sinh tiểu học và Trung học cơ sở không còn được hưởng chính sách bán trú, thuộc các xã Xuân Tầm, Lâm Giang, Tân Hợp. Trong số này không ít học sinh nhà ở xa trường đến cả chục cây số, điều kiện kinh tế hạn hẹp, không thể lo cho con em đi học.
Điển hình như gia đình anh Triệu Quang Minh, ở thôn Khay Dạo, xã Lâm Giang hiện có 3 con đi học. Đầu năm học này, gia đình sẽ phải chi gần 2 triệu đồng cho con đến trường, trong khi đó, thu nhập chính của gia đình chỉ trông chờ vào vườn sắn quanh nhà. Anh Minh cho biết: Lãnh đạo các nhà trường cùng với cán bộ thôn đã đến tìm hiểu, vận động và có những hỗ trợ cho các con theo học.
Với mục tiêu tạo điều kiện tốt nhất cho các em học sinh đến trường, không phải bận tâm về điều kiện sinh hoạt, đi lại, học tập tại trường; nhiều cấp ủy, chính quyền cấp cơ sở ở huyện Văn Yên đã có những Nghị quyết chuyên đề về xây dựng quỹ khuyến học; huy động cán bộ, công chức, viên chức, thậm chí cả cán bộ bán chuyên trách cấp xã, thôn tham gia ủng hộ tiền để hàng tháng thuê nấu cơm, hỗ trợ gạo ăn cho học sinh. Giải pháp này bước đầu đã tháo gỡ nút thắt về vấn đề ăn, nghỉ, đi lại của học sinh ngay từ đầu năm học mới, không chông chờ, ỷ lại vào chính sách của Nhà nước.
Anh Bàn Văn Thắng, Bí thư Chi bộ thôn Khay Dạo, xã Lâm Giang và ông Vũ Văn Hải, Bí thư Đảng ủy xã Lâm Giang cho biết: "Nghị quyết của Chi bộ là sẽ cố gắng vận động tất cả con em không được bỏ học. Một số Đảng viên sẽ đóng góp và chúng tôi sẽ có Quỹ Khuyến học của thôn để những ai có điều kiện sẽ ủng hộ. Ban Chấp hành ban hành Nghị quyết chuyên đề và tập trung cả hệ thống chính trị, trước mắt vận động toàn thế cán bộ, công nhân viên chức trên địa bàn xã tham gia đóng góp để mỗi tháng có được 5 triệu, giúp cho các con thuê người nấu ăn tại điểm trường và thu hút, vận động con em nhân dân sẽ tập trung trở lại các điểm bán trú đã dược đầu tư xây dựng".
Bên cạnh những nỗ lực của cấp ủy, chính quyền các cấp, thông qua lời kêu gọi của huyện Văn Yên, ngay trước thềm năm học mới này, một số đơn vị nhà trường trong tỉnh Yên Bái cũng đã, đang vận động giáo viên, phụ huynh và các em học sinh ủng hộ những chiếc xe đạp để gửi đến các em học sinh tại 3 xã không còn được hưởng chế độ bán trú của huyện Văn Yên, qua đó, giúp các em bớt nhọc nhằn và vững bước trên con đường đến trường tìm con chữ./.