Phân loại rác ngay tại nhà dân: Biến rác thải nhựa thành tài nguyên

Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm và bàn giao kết quả dự án “Mô hình kinh tế tuần hoàn rác thải nhựa dựa vào cộng đồng tại quận Hoàn Kiếm” vừa diễn ra cuối tháng 10 vừa qua. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ của dự án “Hợp tác Quốc gia thiết lập mô hình kinh tế tuần hoàn rác thải nhựa tại Việt Nam”, được khởi động từ tháng 2/021.

Được tài trợ bởi công ty TNHH Dow Chemical Việt Nam, Dự án là nỗ lực của Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm cùng Trung tâm Nghiên cứu Môi trường và Cộng đồng phối hợp thực hiện trong công tác xử lý vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa. Dự án được thực hiện từ 6/2021-30/06/2022, hướng đến thực hiện Kế hoạch 95 của Quận về việc Triển khai thực hiện Chương trình giảm rác thải nhựa và kinh tế tuần hoàn rác thải nhựa tại Quận Hoàn Kiếm, góp phần tuân thủ thực thi Luật BVMT 2020, tiến tới kinh tế tuần hoàn tài nguyên rác.

Ông Nguyễn Anh Quân, Phó Chủ tịch Thường trực UBND quận Hoàn Kiếm cho biết: “Dự án đã ghi nhận những kết quả tích cực của mô hình kinh tế tuần hoàn trong công tác quản lý, xử lý rác thải nhựa và phân loại rác tại nguồn. Đồng thời, dự án cũng cho thấy sự đóng góp ý nghĩa vào quá trình nâng cao nhận thức của cộng đồng về mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam”.

Cụ thể, sau hơn 1 năm triển khai thí điểm tại 6 phường Hàng Đào, Hàng Bạc, Hàng Buồm, Hàng Trống, Cửa Đông và Phúc Tân, có hơn 8.000 hộ dân trên địa bàn nhận được hướng dẫn phân loại rác nhựa giá trị thấp tại nguồn, 7.000 hộ dân đã trực tiếp tham gia phân loại rác. Lượng rác nhựa giá trị thấp thu gom được từ 06 phường trung bình khoảng 170 kg/ngày. Ở thời điểm kết thúc thu gom, tại kho tập kết của URENCO Hoàn Kiếm có tổng cộng 16.150 kg (hơn 16 tấn) rác nhựa giá trị thấp. Toàn bộ lượng rác thải này sẽ được vận chuyển tới cơ sở sản xuất của các công ty tái chế Vietcycle và Vinacolour, sẵn sàng để được “tái sinh” thành các vật liệu hữu ích như hạt nhựa, gạch lát,...

Ông Ekkasit Lakkananithiphan - Tổng Giám đốc Dow Việt Nam, nhà tài trợ của dự án chia sẻ: “Với mục tiêu của dự án là thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam, điểm nổi bật của dự án này là tập trung thu gom, xử lý và tái chế rác thải nhựa giá trị thấp. Chúng tôi tin rằng đây là một dự án thí điểm mô hình kinh tế tuần hoàn ý nghĩa, giúp chứng minh được tính hiệu quả của mô hình này. Từ đó, tạo tiền đề để nhân rộng áp dụng rộng rãi tại Việt Nam.”

Bên cạnh đó, là một dự án tiên phong, “mô hình Kinh tế tuần hoàn rác thải dựa vào cộng đồng tại quận Hoàn Kiếm” đã rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm quý giá. Một trong số đó là bài học về truyền thông thay đổi hành vi cần đòi hỏi sự tham gia của cả hệ thống, thay đổi hành vi cố hữu của người dân là một việc rất khó. Ngoài ra, ta cần có nhiều cải tiến để các công ty tái chế và thu gom được tổ chức thành một chuỗi tái chế hoàn chỉnh và có sự phối hợp lẫn nhau. Bên cạnh đó, dự án cũng ghi nhận các khó khăn trong việc tiêu thụ các sản phẩm tái chế, do chưa có thị trường cũng như các chính sách tạo ra thị trường sản phẩm tái chế này.

Đại diện Trung tâm Nghiên cứu Môi trường và Cộng đồng cũng chia sẻ tại Hội thảo: Chu trình thu gom phân loại chuyên chở rác đều phải hoàn thành trong 24 giờ và cần lặp đi lặp lại liên tục không ngừng. Người dân không ai muốn giữ rác trong nhà quá lâu, việc thu gom rác đưa đi chôn lấp cần được triển khai theo ngày, tức là trong vòng 24 giờ. Điều này đòi hỏi hệ thống và hành vi phải đồng bộ và vận hành nhịp nhàng trong một thời gian hạn chế, nhưng liên tục. Đây cũng là yếu tố mang tính hạn chế, là thách thức lớn trong quản lý rác thải. Hội thảo cũng đưa ra một số đề xuất về các yếu tố hỗ trợ khác để có thể nhân rộng mô hình trên địa bàn Hà Nội. Điển hình là công nghệ thông tin và vận dụng số hóa vào quy trình và khuyến khích thị trường cho sản xuất và tiêu thụ sản phẩm tái chế.