Sau mỗi mùa mưa lũ, bờ sông Thạch Hãn đoạn qua huyện Triệu Phong và thị xã Quảng Trị, tỉnh Quảng Trị lại sạt lở nghiêm trọng, cuốn trôi hàng chục héc-ta đất ở, sản xuất. Trong khi nhà nước phải đầu tư hàng trăm tỷ đồng xây kè chống xói lở thì nạn khai thác cát, sỏi trái phép ở lòng sông Thạch Hãn vẫn tiếp diễn, gây sạt lở nặng.
Người dân đặt câu hỏi, chính quyền và các cơ quan chức năng bất lực hay buông lỏng trong quản lý.
Sông Thạch Hãn đoạn qua xã Triệu Giang, huyện Triệu Phong tỉnh Quảng Trị là nơi khai thác cát trái phép diễn ra rầm rộ từ nhiều năm nay. Mỗi ngày, cả chục tàu thuyền lớn nhỏ tập trung hút cát, nhiều đối tượng đưa cả xà lan công suất lớn chứa cả trăm khối, dùng phương tiện cơ giới, dí vòi xuống đáy sông để lấy cát. Tiếng máy nổ gào thét thâu đêm suốt sáng khiến người dân mất ăn mất ngủ.
Ông Bùi Duy Bình, ở thôn Trà Liên Tây, xã Triệu Giang, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị bức xúc, do khai thác quá mức, khu vực này đầy những hố sâu hoắm như những cái bẫy giữa sông: “Một ngày lên đây hút nhiều, số lượng vài trăm khối. Trước đây, bãi cát này lớn lắm, giờ họ lấy quá dữ, 2 bên bờ sông lở quá nhiều, nhà dân trôi nhiều. Mỗi bên mất 15-20 m. Dân kiến nghị lên xã huyện can thiệp nhưng không ai làm”.
Lòng sông Thạch Hãn đoạn qua thị xã Quảng Trị và huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị hiện có hàng chục điểm khai thác cát trái phép. Mỗi ngày có hàng trăm lượt phương tiện lớn nhỏ ngang nhiên hoạt động.
Trung tá Nguyễn Thanh Hải, Phó Trưởng Công an huyện Triệu Phong cho biết, hầu hết số tàu thuyền này trước đây thuộc Xí nghiệp Quản lý đường sông Triệu Phong quản lý, chuyên làm nghề khai thác cát. Từ năm 2011, sau khi UBND tỉnh ngừng cấp phép khai thác cát dọc sông Thạch Hãn, nhiều đối tượng vẫn ngang nhiên hoạt động. Công an huyện phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức nhiều đợt truy quét, xử lý hàng trăm vụ nhưng vì cái lợi trước mắt, và mức xử phạt không đủ mạnh nên các đối tượng này ngày càng liều lĩnh, mang theo cả hung khí, chất nổ, sẵn sàng chống trả lại lực lượng chức năng.
“Hiện nay chúng tôi phối hợp tăng cường rất nhiều. Phối hợp với các đơn vị tăng cường truy quyét đối tượng khai thác cát trái phép. Điều kiện đi buổi đêm rất nguy hiểm, các đối tượng phát hiện bỏ chạy,” Trung tá Hải nói với phóng viên.
Dọc bờ sông Thạch Hãn, tỉnh Quảng Trị hiện có 20 km bị xói lở nghiêm trọng, đe dọa đến cuộc sống của hơn 1.500 hộ dân. Chỉ tính 5 năm trở lại đây, riêng địa bàn huyện Triệu Phong đã có hơn 40 hécta đất ở và sản xuất ven sông bị cuốn trôi, nặng nhất là tại các xã Triệu Giang, Triệu Long và Triệu Thượng. Hàng trăm hộ dân ở ven sông phải di dời nhà cửa đến nơi an toàn. Điều đáng nói là trong khi Nhà nước đầu tư hàng trăm tỷ đồng để xây kè chống sạt lở bờ sông thì hàng ngày nạn khai thác cát, sỏi trái phép trên sông Thạch Hãn vẫn diễn ra ồ ạt, khiến bờ sông ngày một sạt lở nghiêm trọng. Phải chăng, chính quyền và các cơ quan chức năng “bất lực” trong việc quản lý khai thác khoáng sản?
Ông Nguyễn Thành Lợi, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Trị phân trần: “Về tình trạng khái thác cát sạn trên sông Thạch Hãn, ngành Tài nguyên Môi trường chỉ có chức năng tham mưu cho Ủy ban tỉnh chỉ đạo các cơ quan chức năng, còn ngành Tài nguyên môi trường không có lực lượng để đẩy đuổi”.
Mùa mưa lũ đã đến. Người dân sống ở ven sông Thạch Hãn, tỉnh Quảng Trị lại nơm nớp lo sợ sạt lở, lũ cuốn trôi nhà cửa đất đai. Hàng trăm tỷ đồng của nhà nước đầu tư xây kè chống sạt lở ven sông, nhưng nếu nạn khai thác cát trái phép không được ngăn chặn thì bao nhiêu tiền của rồi cũng trôi theo sông ra biển./.
