Giải pháp này đã nhiều lần được đề cập nhưng không dễ thực hiện, khi xe máy không phải đăng kiểm định kỳ, khó xác định chính chủ. Vậy, làm thế nào để phạt nguội xe máy vi phạm giao thông?
Không ít lần phải phanh dúi dụi khi bị gặp phải người điều khiển xe máy vượt đèn đỏ hoặc chạy cắt mặt để sang đường, tài xế công nghệ Nguyễn Quang Thái (Đống Đa, Hà Nội) rất ủng hộ việc phạt nguội xe máy để răn đe, kéo giảm vi phạm:
"Họ cứ chen đầu lên, ngoi lên thôi, rẽ trái, rẽ phải luôn, họ cứ thế tạt đầu luôn, lắm lúc mình phải phanh dúi dụi luôn. Đến cái tầm đấy, ngã tư thì mình phải cẩn thận chứ, không thì họ cố vượt sang là mình tông phải luôn".
Những lúc như thế có ức chế không?
- Bực chế. Lắm lúc ức chế lắm. Nói chung nghề tài xế như bọn em ức chế lắm, cũng phanh dúi dụi mấy lần, cung may chưa va phải lần nào.
Một số người tham gia giao thông cũng bày tỏ, tình trạng người điều khiển mô to, xe gắn máy vi phạm Luật giao thông đường bộ ngày càng phổ biến:
"Trên đường giao thông xe máy vượt đèn đỏ tôi gặp quá nhiều, với lại thanh niên không đội mũ bảo hiểm, đi tốc độ quá cao, bọn tôi thường phải né, tránh xa".
"Xe máy vượt đèn đỏ, đi ngược chiều diễn ra thường xuyên".
"Dân cố tình vượt đèn xanh đèn đỏ. Khó chịu thì cũng có. Em nghĩ rằng với các bạn học sinh cấp 2, cấp 3 thì nên tuyên truyền pháp luật giao thông nhiều hơn".
Theo thống kê của UBATGTQG, năm 2023, toàn quốc xảy ra 21.880 vụ TNGT, trong đó, mô tô, xe gắn máy liên quan nhiều vụ TNGT nhất (chiếm hơn 60%). Quý I/2024, trong số gần 6.500 vụ TNGT xảy ra trên toàn quốc, số vụ tai nạn liên quan đến mô tô, xe máy chiếm gần 57%.
Tại cuộc họp sơ kết tình hình TTATGT quý I/2024 diễn ra mới đây, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng, Phó Chủ tịch thường trực UBATGTQG cũng thừa nhận, mỗi khi đi qua ngã tư đều không dám tăng tốc, vẫn phải nhìn trước ngó sau vì kiểu gì cũng có xe máy vượt đèn đỏ.
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng đề nghị lực lượng chức năng cần tăng cường kiểm soát, phạt nguội đối với xe máy, bởi xe máy chiếm tới 80-90% số phương tiện lưu thông trên đường:
"Không khó để chúng ta chứng kiến việc vượt đèn đỏ tại các nút giao thông khi không có mặt lực lượng chức năng. Tôi cho rằng với nhóm hành vi vi phạm của xe máy cũng cần các bộ, các ngành, đặc biệt là các địa phương kiểm soát và có các hình thức xử phạt nguội. Việc cải thiện hành vi của người đi xe máy chắc chắn sẽ kéo giảm nhiều các vụ TNGT hơn nữa trong thời gian tới".
Tuy vậy, để phạt nguội đối với người điều khiển mô tô, xe gắn máy cũng không phải dễ. Thống kê của Trung tâm Điều khiển đèn tín hiệu giao thông (Phòng CSGT, Công an TP. Hà Nội) cho thấy, hầu hết các vụ xử phạt nguội đều là ô tô, gần như chưa phạt nguội đối với xe máy.
Lý giải về điều này, ông Huỳnh Tấn Nam, nguyên Đội trưởng Đội Đèn tín hiệu giao thông, Phòng CSGT Công an Hà Nội cho biết:
"Qua hệ thống thiết bị thu được thì bao gồm các loại phương tiện nói chung, có cả mô tô. Tuy nhiên, đối tượng vi phạm chủ yếu vẫn là xe con, tiếp đó là taxi".
Trung tá Phạm Văn Chiến, Đội trưởng Đội CSGT số 6, Phòng CSGT, Công an TP. Hà Nội cũng dẫn chứng: Trong số gần 3.500 trường hợp mô tô vi phạm bị phát hiện và xử lý từ đầu năm đến nay, trong đó có 189 trường hợp xe máy đi vào cao tốc, hầu hết đều là xử lý trực tiếp, rất ít trường hợp xử lý bằng hình thức phạt nguội.
Tuy vậy, thượng tá Nguyễn Văn Quỹ, nguyên cán bộ Đội CSGT số 1, Phòng CSGT, Công an TP. Hà Nội lại khẳng định hoàn toàn có thể phạt nguội đối với xe máy. Theo thượng tá Nguyễn Văn Quỹ, để làm được điều này, trước hết phải kiểm soát được người đang sử dụng xe máy, thực hiện triệt để việc sang tên đổi chủ với sự hỗ trợ của chính quyền cơ sở:
"Muốn làm được việc xử phạt nguội thì phải có đợt tổng kiểm tra việc đó và giao cho công an cơ sở phải điều tra cơ bản của từng hộ dân, bắt đầu từ chính quyền cơ sở đã phải vào cuộc, nhà ông A, nhà ông B ở địa chỉ như vậy, có xe máy như thế.
Và nếu chưa sang tên chuyển chủ thì phải yêu cầu họ sang tên chuyển chủ. Nếu không sang tên chuyển chủ sẽ có biện pháp gì đấy, đủ mạnh để người ta làm việc đó, trên cơ sở đó thì mới có căn cứ để sau này xác định được, để phạt nguội được".
Chuyên gia giao thông Khương Kim Tạo cũng đề xuất, để xử phạt nguội đối với vi phạm xe máy, cần thực hiện nghiêm việc sang tên đổi chủ. Cơ quan công an cần hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu đăng ký xe máy, tạo thuận lợi trong việc tra cứu thông tin chủ phương tiện để gửi thông báo vi phạm:
"Các nước người ta quy định là khi mua bán xe thực hiện xong về mặt kinh tế, chủ xe phải mang giấy tờ xe nộp cho công an, và từ thời diểm nộp cho công an, chủ mới phải chịu trách nhiệm. Như vậy có một thời điểm là bàn giao trách nhiệm của chiếc xe đó.
Ở nước ta, vấn đề đó phải đẩy, giao cho công an cấp cơ sở, công an phường xã tham gia vào. Khi chúng ta thực hiện tốt việc cấp biển số theo định danh, thì việc phạt nguội tương đối đơn giản".
Đề xuất phạt nguội với người điều khiển mô tô, xe gắn máy vi phạm luật giao thông đã nhiều lần được đề cập, song đều chưa thực hiện được, trong khi vi phạm với xe máy ngày càng phổ biến, TNGT liên quan đến xe máy cũng ngày càng nhiều.Bởi vậy, dưới góc nhìn của VOVGT, cần có quyết tâm cao, cùng với nỗ lực số hóa dữ liệu của Bộ Công an, việc xử phạt nguôi với xe máy hoàn toàn có thể thực hiện được.