Sau 10 năm, chiến thắng kịch tính của U23 Việt Nam trước U23 Qatar, giành tấm vé tham dự trận Chung kết U23 Châu Á đã mang lại một bầu không khí vô cùng sung sướng cho người dân cả nước dịp cuối năm. Thành công của U23 Việt Nam được tạo nên từ nhiều yếu tố rất tương đồng với một vài khía cạnh giáo dục.

Chiến thắng nghẹt thở trước U23 Qatar đưa Việt Nam vào chung kết  (Nguồn: Internet).

Xây dựng sức mạnh tập thể dựa trên sự tôn trọng từng cá nhân

Đội tuyển Việt Nam dưới thời ông Toshiya Miura là một đội hình cơ bắp, kỷ luật, theo đuổi triết lý bóng đá thực dụng. Dưới thời ông Miura, chúng ta thắng đối thủ truyền kiếp Thái Lan dễ hơn tuy nhiên đọng lại trong người hâm mô chỉ là những hình ảnh của một đội tuyển xấu xí, ít cầm bóng, chăm đuổi theo đối phương và phạm lỗi thô bạo. Miura tạo nên một tập thể vững chắc và thực dụng đến nỗi từng cá nhân hầu như quên đi bản năng của mình. Thần đồng của Hoàng Anh Gia Lai - Công Phượng tịt ngòi liên tục khi lên tuyển dưới thời Miura là một ví dụ.

Theo mô hình giáo dục truyền thống, học sinh không có một sân chơi để thể hiện quan điểm cá nhân và phát triển những năng lực của cá nhân. Trong lớp học, giáo viên là trung tâm, là huấn luyện viên; học sinh là cầu thủ và sẽ “học” theo chỉ đạo của huấn luyện viên. Hầu hết học sinh lại bị áp đặt “lối chơi” như nhau; một tập thể trường lớp sẽ đoạt giải thi đua đạt kết quả tốt nhưng từng “cầu thủ” trong đó ngày càng thui chột bản năng khám phá và tư duy sáng tạo. Lối chơi dưới thời Miura thất bại sau 2 năm thử nghiệm, tập thể trường lớp đạt giải thi đua cũng sản sinh ra những học trò “tịt ngòi” sau khi giành lấy tấm bằng đại học.

Hãy nhìn Park Hang-seo, ông phát triển một đội tuyển Việt Nam dựa trên việc phát huy bản năng và cá tính của mỗi cầu thủ. Việc của ông là kết nối họ, hướng dẫn và chỉ cho họ những đường đi để tạo nên một sự kết hợp nhuần nhuyễn, một lối chơi cống hiến. Trên sân bóng, cầu thủ càng ra sức chiến đấu, càng thể hiện bản thân thì càng được trọng dụng. Trái ngược với lớp học, học sinh càng thể hiện cá nhân, thì càng bị nhắc nhở, càng phải chịu những ánh nhìn khinh khỉnh của bạn bè xung quanh.

Ông Park xây dựng một triết lý bóng đá mà ở đó cầu thủ là chủ thể của lối chơi. Hãy nhìn những Tiến Dũng, Quang Hải, Xuân Trường hay Đức Chinh, hình ảnh những cầu thủ dám nghĩ dám làm, phát huy thế mạnh cá nhân nhưng vẫn tạo ra một sức mạnh tập thể. Đó chính là hình ảnh người học sinh mà trường học cần phải xây dựng được.

Đừng bao giờ mất niềm tin vào học sinh và con trẻ

Những con phố Sài Gòn tràn ngập cờ đỏ lần cuối là năm 2008, cú đánh đầu lịch sử của Công Vinh vào lưới Thái Lan, giành lấy chiếc cúp AFF Đông Nam Á danh giá. Người hâm mộ Việt Nam được đưa lên cao hy vọng của họ hoàn toàn đặt hết vào đội tuyển Việt Nam. Tuy nhiên 9 năm sau đó, vẫn là những thất bại tròn trĩnh. Người hâm mộ dường như chịu quá nhiều thất vọng, nhưng mỗi khi Việt Nam đá thì họ vẫn luôn dõi theo.

Điều đáng nói ở đây, những học sinh học yếu trong lớp “hình như” đã bị các giáo viên gạt bỏ sang một bên sau một thời gian “khó đào tạo”, cha mẹ thì suốt ngày so sánh con mình với  “con nhà người ta”, tạo nên một tâm lý rất tiêu cực cho đứa trẻ.

Ông Nguyễn Ngọc Tuấn – Giám đốc Điều hành Hệ thống trường Hội nhập Quốc tế iSchool, một người cũng rất yêu mến bóng đá Việt Nam từng chia sẻ: “Với chúng tôi, những nhà làm giáo dục hội nhập quốc tế, không có một học sinh nào yếu kém, chỉ có những người thầy giáo yếu kém chưa tìm được những tài năng thiên bẩm của các em mà thôi. Đâu đó trong mỗi người, họ đều giỏi một thứ gì đó, nhiệm vụ của chúng tôi không phải là đồng bộ học lực mà là phát huy tiềm năng cá nhân của mỗi học sinh”

Người hâm mộ bóng đá có một câu nói rất hay: “Nếu bạn không ở bên cạnh đội bóng lúc gian nan, thì cũng đừng ăn mừng khi đội bóng chiến thắng.” Những giáo viên, những bậc cha mẹ đừng bao giờ bỏ rơi và mất niềm tin vào học sinh, vào đứa trẻ của mình. Nếu Park Hang-seo và người hâm mộ bóng đá đã luôn tin tưởng và cổ vũ cho đội tuyển Việt Nam, vậy thì chúng ta hãy dành những niềm tin chân thành nhất cho học sinh. Biết đâu được, cậu học sinh đó rồi sẽ như Quang Hải và Tiến Dũng hôm nay.

Dù sao, cũng xin chúc mừng U23 Việt Nam và cùng nhau hướng về chức vô địch châu Á./.