Wall Street Journal cho rằng, các cuộc tấn công đồng thời ở cả miền Đông và miền Nam “là dấu hiệu mới nhất cho thấy các lực lượng Ukraine đang có cách đánh mới nhằm xoay chuyển tình thế” và buộc Nga phải “phản ứng với các chiến lược quân sự của họ”. Câu hỏi đặt ra là liệu Ukraine đã thực sự phá vỡ được thế bế tắc và tiến gần hơn đến chiến thắng trong cuộc xung đột với Nga hay chưa?
Chiến thuật bất ngờ của Ukraine
Cây bút Max Boot của Washington Post cho rằng: “Số phận của Kherson vẫn chưa được định đoạt nhưng có một xu hướng rõ ràng là Ukraine đang đạt được một số ưu thế nhất định. Vấn đề chính hiện nay là họ có thể giành lại bao nhiêu phần lãnh thổ”. Còn tờ Journal nhận xét, “các cuộc tấn công đồng thời” của Ukraine tại Kherson và Kharkov cho thấy cách thức Ukraine đang buộc quân đội Nga phải phản ứng trước các động thái của họ”.
“Các lực lượng của Ukraine đang trở nên mạnh hơn nhờ sự hỗ trợ vũ khí tiên tiến của Mỹ và các nước phương Tây khác, trong khi Nga đang phải nỗ lực rất nhiều để bổ sung nhân lực sau những tổn thất mà nước này phải chịu kể từ khi phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine”.
Theo Financial Times, trong khi hoạt động quân sự ở Kherson vẫn chưa rõ ràng thì tại phía Đông, cuộc phản công của Ukraine đang chứng tỏ hiệu quả. Trong hai ngày 7 và 8/9, Ukraine cho biết đã xuyên thủng các tuyến phòng thủ của Nga, cách Kharkov 15km. Ukraine nhiều khả năng đã xác định được điểm yếu trong hệ thống phòng thủ của Nga ở khu vực này nên đã thực hiện một cuộc tấn công bất ngờ. Mục tiêu là cắt tuyến đường cung cấp chính đến thị trấn Izium – nơi Nga giành quyền kiểm soát vào tháng 3 vừa qua và được sự dụng làm bạn đạp để Moscow tấn công phía Bắc khu vực Donbass.
Theo truyền thông phương Tây, Ukraine đã giành lại quyền kiểm soát thành phố Balakliya ở Đông Bắc nước này vào ngày 7/9. Đây là một bước tiến đáng ngạc nhiên cho thấy Ukraine đang cố gắng ép Nga vào thế phòng thủ. Một số người suy đoán rằng cuộc phản công đang diễn ra ở khu vực gần Kharkov là nhằm chiếm lại các tuyến tiếp tế quan trọng. Nếu không có nguồn cung ứng, quân đội Nga ở khu vực Donbass sẽ bị tê liệt. Theo CNN, cuộc tấn công nhiều khả năng đã khiến Nga “không kịp trở tay” vì Moscow đang triển khai lực lượng đến phía Nam để đối phó với cuộc phản công mà Kiev thông báo chính thức.
Đánh giá về chiến lược của Ukraine, Viện Nghiên cứu Chiến tranh nhận định: ‘Các lực lượng Ukraine có thể đã lợi dụng quãng thời gian Nga đang tái bố trí quân đội, trang thiết bị và xoay chuyển trọng tâm hoạt động để thực hiện cuộc tấn công bất ngờ vào những vị trí quan trọng ở Kharkov”. Về cơ bản, Ukraine đang lợi dụng cơ hội suy giảm sự hiện diện quân sự của Nga để ra đòn chớp nhoáng nhằm giành lại vùng đất mà Moscow đang kiểm soát. Theo ISW, “chiến thuật bất ngờ” của Ukraine đã giúp các lực lượng nước này tiến sâu ít nhất 19km vào vùng lãnh thổ do Nga nắm giữ.
Không thể đánh giá thấp sức mạnh của Nga
Các chuyên gia quân sự cho rằng, Nga vẫn có lợi thế hơn so với Ukraine về quân số và hỏa lực pháo binh. Các binh sỹ Ukraine cho biết, đây cũng là thách thức lớn và họ phải đối mặt trong những ngày đầu của cuộc phản công nhằm đẩy lùi Nga ra khỏi thành phố Kherson.
Các máy bay không người lái của Nga làm nhiệm vụ trinh sát đã thông báo cho lực lượng nước này vị trí đồn trú của quân nhân tình nguyện Ukraine để nhắm bắn chính xác, xe tăng Nga sẽ nhanh chóng tấn công bộ binh, pháo binh Nga cũng trút “mưa hỏa lực” bằng cách xử dụng radar xác định mục tiêu tự động.
Trong khi đó, Ukraine phải tiết kiệm đạn pháo và chống lại các cuộc tấn công mạng của Nga nhằm vô hiệu hóa máy bay không người lái. Khi được hỏi về những gì Nga được và mất do hậu quả của chiến dịch quân sự phát động hồi cuối tháng 2, Tổng thống Putin khẳng định rằng Nga chưa và sẽ không mất gì, thay vào đó, chỉ củng cố chủ quyền của nước này. Ông khẳng định, chiến dịch quân sự mà Nga đang thực hiện là nỗ lực của Moscow nhằm chấm dứt các hành động thù địch trong khu vực.
Thành công của Ukraine vẫn là câu hỏi lớn
Tướng Valery Zaluzhny - Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Ukraine ngày 8/9 cho biết: “Không có bất cứ kết quả nào chắc chắn” trong cuộc chiến của Nga và Ukraine. “Kịch bản nhiều khả năng xảy ra nhất là các lực lượng Ukraine tiếp tục phải sử dụng những bệ phóng tên lửa lỗi thời tấn công vào hậu cứ của đối phương với khoảng cách nhất định. Chỉ khi nào có được vũ khí tầm xa chúng ta mới có thể đảo chiều cuộc chiến đang diễn ra. Nếu Ukraine thành công trong việc tiếp nhận những loại vũ khí thích hợp, triển vọng hoạt động và chiến lược cho năm 2023 sẽ hoàn toàn khác. Mối đe dọa từ việc Lực lượng vũ trang Ukraine sử dụng vũ khí mạnh mẽ ở phạm vi thích hợp sẽ buộc Nga phải xem xét lại bản chất, quá trình và kết quả của hoạt động quân sự mà họ đang thực hiện”.
Cây bút Max Boot của Washington Post cũng cho rằng Ukraine chỉ có thể giành ưu thế nếu tiếp tục nhận được viện trợ đáng kể của phương Tây và nước này cần được hỗ trợ nhiều hơn nữa (máy bay chiến đấu, tên lửa tầm xa và xe tăng) để hoàn thành mục tiêu giành lại các vùng lãnh thổ đã mất. Nếu không có sự hỗ trợ liên tục từ phương Tây, nỗ lực phản công của Ukraine cũng chỉ như “muối bỏ bể”.
Chuyên gia này lưu ý, trong bối cảnh Nga đang đối mặt với những thách thức lớn liên quan đến các lệnh trừng phạt của phương Tây, việc Ukraine có thể giành lại Kherson hoặc tung một đòn tấn công mạnh mẽ khác vào các lực lượng Nga thì điều này có thể buộc ông Putin phải xem xét lại các kế hoạch quân sự của mình.
Bộ Quốc phòng Anh ngày 8/9 cho biết, trong 24 giờ qua, giao tranh ác liệt đã diễn ra trên 3 mặt trận: ở phía Bắc gần Kharkov, ở phía Đông tại Donbass và ở phía Nam tại Kherson”. Những cuộc tấn công của Nga đã đặt ra một tình thế khó xử cho các chỉ huy Nga trên chiến trường khi xác định nơi cần thiết phải tập trung binh lực và quân đội Ukraine có thể đã tìm cách khai thác tình thế này.
“Nỗ lực chính của Nga có thể tiến công vào khu vực Bakhmut ở Donbass, nhưng các chỉ huy phải đối mặt với tình huống tiến thoái lưỡng nan khi quyết định nên triển khai lực lượng dự bị hỗ trợ cuộc tấn công này, hay tăng cường phòng thủ trước những bước tiến liên tục của Ukraine ở phía Nam. Một loạt mối đe dọa tại các khu vực trải dài 500km sẽ thách thức khả năng của Nga trong việc hành động cũng như phân bổ lực lượng”.
Chris Miller, một thành viên tại Viện Doanh nghiệp Mỹ cho rằng, sở dĩ Ukraine tiến hành cuộc phản công trên ba mặt trận là vì họ muốn Nga cảm thấy không thể giữ vững an ninh tại các vùng lãnh thổ mà nước này đang kiểm soát. Song chuyên gia này lưu ý, những nhận định cho rằng Ukraine sẽ thành công là suy đoán thiếu căn cứ và phi thực tế, bởi trong bất cứ trường hợp nào, cuộc chiến sẽ vẫn kéo dài và ngày càng khốc liệt hơn.
“Cuộc phản công của Ukraine sẽ không dễ dàng. Kể từ khi xung đột nổ ra, chúng ta đã nhiều lần chứng kiến quân đội Nga dồn dập tấn công sau đó rút lui rồi lại tiếp tục tiến lên. Cứ mỗi lần như vậy, họ lại giành được một vùng lãnh thổ mới. Tôi cho rằng, điều đó cũng có thể xảy ra trong giai đoạn này”./.