Ấn tượng đầu tiên khi đến làng Nha Xá, xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam là những âm thanh rộn rã của tiếng thoi, tiếng máy dệt vang từ khắp đầu thôn cuối xóm.
Hiện nay làng dệt Nha Xá có 230 hộ, gần 800 nhân khẩu, trong đó có khoảng 350 lao động chính, vận hành gần 200 máy dệt. Nhiều gia đình đông lao động, tổ chức sản xuất hợp lý có tới 2-3 máy dệt trong nhà. Những hộ này thường khép kín các công đoạn sản xuất từ mua nguyên liệu đến bán thành phẩm.
Chất lượng, mẫu mã sản phẩm dệt ngày càng được nâng cao |
Những xưởng lớn được hình thành trong những năm gần đây có tới hàng chục máy dệt, có cả những máy dệt khổ lớn chuyên dệt những sản phẩm khó, có giá trị kinh tế cao cung cấp cho thị trường cao cấp trong và ngoài nước. Thị trường chính của làng hiện là những đô thị lớn như Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, Sài Gòn và xuất khẩu rất nhiều ra thị trường ngoài nước.
Anh Nguyễn Hồng Tiến, chủ cơ sở dệt nhuộm Hồng Tiến ở Nha Xá cho biết, người dân làng nghề truyền thống đã từng bước hiện đại hóa các khâu sản xuất, loại bỏ dần nếp sản xuất thủ công.
Trước kia gia đình nào ở làng cũng làm đủ các công đoạn cho đến khi thành phẩm một sản phẩm dệt. Nay thì hầu hết các hộ làm dệt thì chuyên dệt, hộ nào làm nhuộm thì chuyên nhuộm. Cũng chính vì thế mà sản phẩm của làng Nha Xá nay có chất lượng tốt hơn nhiều so với trước kia.
Nhiều mặt hàng mới ra đời như hàng đũi, hàng tơ se, hàng lụa hoa, hàng lanh… Chất lượng, mẫu mã sản phẩm tiếp tục được nâng cao. Từ Nha Xá, nghề dệt đã lan rộng đến nhiều vùng xung quanh như Lảnh Trì, Chuyên Ngoại, Hoà Mạc, Đồng Văn… tạo việc làm và thu nhập cho làng trăm gia đình./.
Những hộ gia đình ít vốn cũng có 1-2 máy dệt tại gia đình |
Cuộn thoi tại một xưởng dệt với những máy dệt hiện đại khổ lớn |
Mỗi thợ dệt có thể vận hành 4-6 máy dệt cho một ca lao động. |
Tuy dệt bằng máy hiện đại nhưng cũng có rất nhiều công đoạn và thao tác đòi hỏi kỹ thuật và tay nghề cao. |
Công đoạn nhuộm vẫn được làm thủ công. Nhiệt độ và thời gian nhuộm chính là bí quyết để tạo mầu đẹp và đảm bảo không bị phai bạc mầu. Ngoài ra những công đoạn tạo hoa văn khi nhuộm cũng là một bí quyết riêng luôn được các gia đình làm nhuộm giữ gìn. |
Phơi lụa |
Sắc màu làmg dệt Nha Xá |