Cận kề mùa xuân, khoảng từ Tết dương lịch tới trước Tết nguyên đán, đi trên những con đường ở các xã vùng cao của huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu, ta có thể dễ dàng bắt gặp khung cảnh đồng bào người Mông náo nức dựng nhà đón năm mới. Đó là thời điểm vụ mùa đã thu hoạch xong, thóc lúa chất đầy bồ, hoa nở khắp núi rừng, lòng người cũng vui phơi phới. Những ngôi nhà đất sét đỏ au mang theo niềm hy vọng vào cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc hơn. Mùa xuân này, gia đình anh Vàng A De ở bản Pa Vây Sử, xã Pa Vây Sử (huyện Phong Thổ) sẽ đón Tết trong ngôi nhà mới. Từ gần một tháng trước, cả bản đã tập trung dựng nhà mới giúp vợ chồng anh, từ khâu chuẩn bị nguyên vật liệu tới khâu san đất, dựng nhà. Vật liệu chính để làm nhà trình tường là đất, gỗ, tre. Loại đất được người Mông ở Phong Thổ chọn làm nhà là đất sét đỏ, mịn, có độ kết dính cao, không lẫn cát, sỏi. Sau khi khô đi đất chuyển sang màu vàng tươi rồi sẫm lại dần theo mưa nắng. Đất thì sẵn có, còn gỗ thì chủ nhà phải xin phép chính quyền, rồi cả bản vào rừng khai thác giúp. Khu rừng có gỗ cách bản tới 30 km, tất cả cùng đi bộ tới rồi vận chuyển thủ công, mỗi chuyến lên rừng mất 3-4 ngày. Trước đây nhà trình tường được lợp mái bằng cỏ tranh, nhưng nay thường dùng ngói xi măng do tranh không còn nhiều như trước. Những ngôi nhà trình tường phù hợp với khí hậu vùng cao của huyện Phong Thổ, ấm về mùa đông và mát trong những ngày nắng nóng. Bởi vậy, không chỉ đồng bào người Mông mà cả người Dao, người Hà Nhì đều sống trong những ngôi nhà trình tường như vậy./. |