Cây macca phù hợp với địa hình đồi núi dốc, năm 2014, gia đình ông Trần Đức Văn, ở tổ 15, phường Tân Phong, thành phố Lai Châu đã mạnh dạn mua giống cây này về trồng thử trên mảnh nương gần nhà. Sau một thời gian trồng, chăm sóc, thấy cây macca sinh trưởng, phát triển tốt, phù hợp với đất dốc, gia đình ông tiếp tục mua thêm cây giống về trồng. Đến nay, gia đình ông đã sở hữu vườn macca hơn 2.000 cây, trong đó, hơn 1.500 cây đã cho thu hoạch.
Ông Văn chia sẻ, macca là loại cây ưa hạn, dễ trồng và không đòi hỏi cao về kĩ thuật chăm sóc, nhất là rất hợp với đất dốc núi đá. Sau khi trồng, mỗi năm chỉ cần bón phân NPK hai lần vào đầu năm và cuối năm là cây sẽ phát triển tốt, cho nhiều quả. Đặc biệt, việc thường xuyên làm cỏ, tỉa cành, tạo tán sẽ giúp cây phát triển tốt và cho quả sai hơn.
“Cây ăn quả trồng trên đất có độ chênh sẽ cho hiệu quả tốt hơn, vì nó không bị trũng nước. Cây macca rất phù hợp với đất dốc ở Lai Châu. Nếu so với tất cả các cây ăn quả khác thì cây macca cho hiệu quả hàng đầu. Diện tích nhà tôi có khoảng 6ha, với hoảng 2.000 cây. Trồng loạt đầu cách đây 7 năm, lúc ấy gia đình tôi vẫn e ngại đầu ra, thế nhưng bây giờ thì lúc nào cũng thiếu, gia đình không còn phải lo đầu ra cho sản phẩm nữa” ông Văn nói.
Theo kinh nghiệm của gia đình ông Văn, cây macca trồng bằng cây ghép sẽ phát triển và hạn chế được nhiều sâu bệnh hơn so với cây trồng hạt. Sau 3 năm trồng, cây sẽ cho lứa quả bói và cũng từ đó sản lượng tăng theo hàng năm. Cây từ 5 năm tuổi trở đi, mỗi cây sẽ cho sản lượng quả ổn định từ 30 - 50kg/năm; với những cây phát triển tốt có thể cho thu hoạch gần 1 tạ quả.
“Cây phát triển tốt, có hiệu quả thường thì bây giờ phải cho thu hoạch gần 1 tạ quả, còn cây phát triển bình thường thì cũng vài chục cân. Giá bán xanh là 70.000 - 80.000 đồng/kg, còn hạt sấy là bán 350.000 đồng/kg. Giá trị kinh tế của cây macca đến nay vẫn là hiệu quả nhất. Hiện hạt macca đang được làm sữa hoặc sao sấy; còn sau này mà có nhiều phát triển hơn nữa có thể chế biến mỹ phẩm, dầu ăn...” - ông Văn cho biết thêm.
Theo nghiên cứu, các nhà khoa học nhận định hạt macca có nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe con người; chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa cũng như các nguyên tố khoáng vi lượng cần thiết cho sự trao đổi chất, giúp đốt cháy chất béo và kiểm soát sự thèm ăn. Đặc biệt, hạt macca ở Lai Châu được sử dụng trong sản xuất bánh, chế biến sữa... Hiện, sản phẩm macca ở địa phương đang được các thương lái tìm đến tận vườn để mua với số lượng lớn.
Ông Bùi Thanh Hải, một thương lái đến từ tỉnh Vĩnh Phúc cho biết: “Hạt macca bây giờ thị trường vẫn còn khan hiếm và được người dân tìm mua nhiều, lượng cung không đủ cầu. Hàm lượng của hạt macca có chất dinh dưỡng cao, nên một số các nhà máy sữa người ta cũng muốn lên để hợp tác sản xuất sữa macca. Sản phẩm hạt macca mang về dưới đồng bằng hiện nay chưa có nhà máy lớn để sản xuất; nên một số hộ trồng đã đầu tư máy sấy macca để đóng bao bì bán trên thị trường”.
Được đưa vào trồng thử nghiệm trên đồi núi đá dốc bắt đầu từ năm 2011, đến nay, cây macca đã phát triển ở khắp các huyện, thành phố ở tỉnh Lai Châu, với tổng diện tích trên 3.000ha; trong đó đã có trên 500ha cây cho thu hoạch. Không chỉ phủ xanh các vùng đất cằn cỗi, macca hiện đã, đang trở thành cây công nghiệp chủ lực, cho sản phẩm đặc hữu, giúp đồng bào các dân tộc thiểu số ở Lai Châu phát triển kinh tế, từng bước giảm nghèo bền vững./.