Để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm 2022 khoảng 8% và tăng trưởng GDP năm 2023 đạt 6,5% đòi hỏi phải có các giải pháp điều hành đồng bộ, linh hoạt, mạnh mẽ và quyết liệt hơn.
Nền kinh tế đã trải qua gần 10 tháng của năm 2022 - với một bối cảnh, tình hình kinh tế, chính trị thế giới biến động khó lường; dịch bệnh, thiên tai diễn biến phức tạp... đã làm chuỗi cung ứng bị gián đoạn; Giá nhiều mặt hàng nhiên liệu, lương thực, thực phẩm và vật tư, nguyên liệu đầu vào tăng mạnh; lạm phát tăng cao đột biến dẫn đến tăng trưởng giảm tốc, thậm chí đối mặt với nguy cơ suy thoái ở nhiều nền kinh tế trong đó có cả những đối tác thương mại lớn của Việt Nam.
Song, nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, xuyên suốt “ý Đảng - lòng dân”; Từ việc ban hành kịp thời các Nghị quyết của Quốc hội ngay từ đầu năm, nhất là Nghị quyết số 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, đã được hiện thực hoá bằng Nghị quyết số 11 của Chính phủ; Và trước đó là Nghị quyết số 30 được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV với nhiều Quyết nghị rất mạnh mẽ về công tác phòng chống dịch gắn với phát triển kinh tế, ổn định xã hội - mở đường cho việc ra đời Nghị quyết số 128 của Chính phủ - đã đưa đất nước trở lại trạng thái bình thường mới…
Nhờ đó, nền kinh tế đã phục hồi mạnh mẽ với nhiều điểm sáng: Tăng trưởng được ghi nhận ở cả 3 khu vực quan trọng của nền kinh tế, là nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ, góp phần quan trọng đưa GDP 9 tháng đầu năm tăng trưởng 8,83% so với cùng kỳ năm trước - là mức tăng cao nhất của 9 tháng trong suốt 12 năm qua. Cùng với tăng trưởng cao là kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát (CPI 9 tháng tăng 2,73%), các cân đối lớn được bảo đảm, thị trường tiền tệ cơ bản ổn định…
Song, với một nền kinh tế có độ mở lớn (tới hơn 200% GDP) như Việt Nam, vẫn còn rất nhiều rủi ro tiềm ẩn tác động từ bên ngoài cũng như từ chính nội tại của nền kinh tế, tạo áp lực rất lớn lên tăng trưởng cũng như kiểm soát lạm phát trong thời gian tới, đòi hỏi cần phải có cả sự chủ động lẫn không chủ quan trong công tác dự báo, điều hành.
Cần phải làm rõ những yếu tố không thuận, thậm chí là điểm nghẽn tác động tới “3 chân kiềng” quan trọng của tăng trưởng kinh tế, đó là “xuất khẩu”, “đầu tư” và “tiêu dùng nội địa”.
Cụ thể, với hoạt động xuất khẩu, mặc dù ghi nhận tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa cả nước gần 10 tháng đã đạt hơn 620 tỷ USD và cán cân thương mại tiếp tục xuất siêu tới gần 8 tỷ USD…
Tuy nhiên, đã có những dấu hiệu cho thấy sự suy giảm xuất khẩu và thậm chí là khả năng thâm hụt trong cán cân thương mại hàng hóa là rất cao - khi nhiều doanh nghiệp xuất khẩu các mặt hàng thế mạnh của ta như dệt may, da giầy, đồ gỗ… phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt đơn hàng, thậm chí bị hủy đơn hàng đã ký trong những tháng cuối năm 2022 và đầu năm 2023 do cắt giảm tiêu dùng bởi áp lực lạm phát của nhiều quốc gia.
Với chân kiềng đầu tư - thì giải ngân đầu tư công (nguồn vốn mồi quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng) vẫn là điểm nghẽn chưa được giải quyết hiệu quả. Đã qua 9 tháng của năm nhưng giải ngân vẫn chưa được một nửa yêu cầu. Trong đó nhiều bộ, ngành, địa phương có tỷ lệ giải ngân rất thấp (chưa được 20%). Ngay cả các dự án trọng điểm của quốc gia tiến độ cũng rất chậm. Phát triển cơ sở hạ tầng gắn với liên kết vùng được coi là động lực cho tăng trưởng bền vững và hiệu quả cộng gộp… nhưng lại chưa được coi trọng...
Và, cuối cùng là phải làm sao để nâng cao chất lượng của nền kinh tế. Tốc độ tăng năng suất lao động - xã hội là một chỉ tiêu quan trọng phản chiếu khả năng cạnh tranh của nền kinh tế vẫn không đạt (1/15 chỉ tiêu không đạt), cho thấy tăng trưởng vẫn còn phụ thuộc nhiều vào yếu tố vốn và lao động. Thu nhập chưa được cải thiện sẽ tác động trực tiếp tới “cầu tiêu dùng”. Trong khi, để có một nền kinh tế độc lập, tự chủ thì việc đáp ứng “cầu” nội địa - nghĩa là tăng trưởng từ tiêu dùng nội địa chính là thế chân kiềng thứ 3 đảm bảo cho sự phát triển bền vững.
Vì vậy, để có được tăng trưởng kinh tế cao gắn với ổn định vĩ mô, phải xây dựng cho được một kịch bản ứng phó với nguy cơ đình trệ và lạm phát. Cần khơi thông được dòng vốn vào các lĩnh vực ưu tiên của nền kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, và phải thật thận trọng với rủi ro lạm phát./.