Vụ việc được dư luận quốc tế đặc biệt dõi theo  khi xảy ra vào một thời điểm khá nhạy cảm đối với quan hệ Mỹ - Trung. “Thỏa thuận đình chiến thương mại” mà hai nước vừa đạt được đang đứng trước nguy cơ “tan thành mây khói”.

Phiên tòa tại Vancouver (Canada) được tiến hành nhằm xác định xem liệu bà Mạnh Vãn Chu có thể được bảo lãnh hoặc tiếp tục bị tạm giam. Theo những thông tin được tiết lộ tại phiên toà, bà Mạnh Vãn Chu bị cáo buộc lừa đảo tại Mỹ khi sử dụng SkyCom để tiến hành các giao dịch ở Iran, bất chấp lệnh cấm của Mỹ và Liên minh châu Âu. Ngoài ra, Giám đốc Tài chính của Tập đoàn Huawei cũng bị cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản của nhiều cơ quan tài chính.

Phía Mỹ sẽ có 60 ngày để đưa ra đề nghị dẫn độ chính thức. Nếu bị dẫn độ sang Mỹ, Giám đốc Tài chính của Huawei sẽ phải đối mặt với một số tội danh khác, với mức phạt cao nhất cho mỗi tội danh lên tới 30 năm tù. Hiện người phát ngôn của Huawei chưa đưa ra bất cứ bình luận nào về những cáo buộc nhằm vào bà Mạnh Vãn Chu.

Mạnh Vãn Chu là Phó Chủ tịch và Giám đốc tài chính của của Tập toàn viễn thông Huawei của Trung Quốc. (Ảnh: Reuters)

Phiên tòa tại Canada sẽ được nối lại vào đầu tuần tới. Tuy nhiên, luật sư đại diện cho Chính phủ Canada, John Gibb-Carsley phản đối việc bảo lãnh cho bà Mạnh Vãn Chu vì cho rằng bà có khả năng bỏ trốn cao. Theo ông Gibb-Carsley, cha của bà Mạnh Vãn Chu, nhà sáng lập Huawei có tài sản ước tính lên tới 3,2 tỷ USD. Vì thế, bà Mạnh Vãn Chu có thể dễ dàng quay về Trung Quốc nếu được bảo lãnh, trong khi Mỹ và Trung Quốc lại không ký bất kỳ hiệp ước dẫn độ nào.

Về phần mình, luật sư của bà Mạnh Vãn Chu, ông David Martin khẳng định, khách hàng của mình sẽ không làm gì “xấu hổ” với người cha của mình, cũng như tập đoàn Huawei và đất nước. Ngoài ra, bà cũng có thể cam kết nộp hộ chiếu, đeo vòng điện tử và trả tiền cho chính việc giám sát bà trong thời gian tiến trình pháp lý. Ông David Martin dù thừa nhận, Giám đốc Tài chính của Huawei từng là thành viên Hội đồng quản trị của SkyCom cách đây 10 năm, song khẳng định cũng vào thời điểm này SkyCom đã bị bán cho một chủ sở hữu khác. Trước đó, những thông tin do tòa án Mỹ cung cấp cho thấy, Huawei vẫn nằm quyền kiểm soát thực tế đối với SkyCom khi các nhân viên của công ty này vẫn tiếp tục sử dụng các địa chỉ điện tử tên miền huawei.com.

Theo thỏa thuận song phương Mỹ- Canada, tiến trình dẫn độ bà Mạnh Vãn Chu có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí là hàng năm do nhiều khả năng kháng cáo. Quyết định cuối cùng sẽ do Bộ Tư pháp Canada đưa ra.

Thông báo về việc bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu đưa ra chỉ vài ngày sau khi Mỹ và Trung Quốc đạt được “thỏa thuận đình chiến thương mại”. Chính vì thế, vụ việc đã khiến phía Trung Quốc tức giận. Trong một phản ứng mới nhất, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảng Sảng khẳng định, cả Mỹ và Canada đều không cung cấp được bất cứ bằng chứng nào cho thấy bà Mạnh Vãn Chu đã vi phạm các quy định của hai nước, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu của Trung Quốc về việc thả tự do ngay lập tức cho nữ Giám đốc Tài chính của Huawei này.

“Chúng tôi bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về các báo cáo. Chính phủ Trung Quốc luôn khuyến khích các công ty Trung Quốc tuân thủ các nguyên tắc thị trường và quy tắc quốc tế trong khi tiến hành đầu tư và tập đoàn ở nước ngoài theo luật pháp địa phương. Cả Canada và Mỹ đều không cung cấp cho Trung Quốc bất kỳ bằng chứng nào cho thấy bà Mạnh Vãn Chu đã vi phạm bất kỳ quy định luật pháp  nào ở hai quốc gia đó. Trung Quốc luôn bảo vệ các quyền hợp pháp của người nước ngoài ở Trung Quốc theo luật pháp và tất nhiên ở Trung Quốc, họ cũng nên tôn trọng luật pháp và quy tắc của Trung Quốc"- ông Cảng Sảng nói.

Trước những chỉ trích của Trung Quốc, quốc gia mà Canada đang muốn tăng cường các mối quan hệ thương mại. Thủ tướng Justin Trudeau khẳng định quyết định bắt giữ Giám đốc Tài chính của Huawei là do Tòa án Canada đưa ra theo yêu cầu của tòa án Mỹ và không có bất kỳ sự can thiệp chính trị nào từ phía Canada.

“Các cơ quan có thẩm quyền liên quan đã đưa ra quyết định trong trường hợp này. Chúng tôi được thông báo về tiến trình tư pháp này chỉ vài ngày trước khi vụ bắt giữ diễn ra. Và tất nhiên không có bất kỳ sự can thiệp chính trị nào đối với quyết định này bởi chúng tôi tôn trọng tính độc lập của các quy trình tư pháp. Ngoài ra, tôi cũng không có bất kỳ cuộc trò chuyện trực tiếp hay gián tiếp nào với bất kỳ đối tác quốc tế nào về vấn đề này” - Thủ tướng Justin Trudeau cho biết.

Các sản phẩm của Huawei được nhiều nhà khai thác điện thoại trên toàn thế giới sử dụng, đặc biệt là tại châu Âu, Châu Phi và Canada. Tuy nhiên, tập đoàn này lại gặp khó khăn tại Mỹ khi bị cấm khai thác các dự án hạ tầng với lý do an ninh quốc gia./.