Đề xuất tăng mạnh thuế để giảm tiêu thụ thuốc lá

Theo bà Phan Thị Hải- Phó Chánh văn phòng Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá cho biết, hiện tỷ lệ thuế thuốc lá tại Việt Nam chiếm 41,6% giá bán lẻ (65% giá xuất xưởng). Việt Nam là nước có mức thuế thuốc lá thấp gần nhất so với các nước trong khu vực và rất thấp so với các nước phát triển như Pháp (80%), Đức (73%), Úc (60%)...

Theo khuyến cáo của WHO và Ngân hàng Thế giới (WB), để kiềm chế có hiệu quả việc sử dụng thuốc lá, thuế thuốc lá tại Việt Nam phải chiếm từ 65% - 70% giá bán lẻ.

Được biết, hiện Bộ Y tế đang đề xuất, để giảm tiêu dùng thuốc lá cần phải tăng thuế để giảm sức mua thuốc lá. Chính vì vậy, Bộ Y tế đề xuất lộ trình: Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt từ 65% lên 105% vào thời điểm 2015; từ 105% lên 145% vào thời điểm 2018 và tiếp tục xem xét điều chỉnh thuế vào năm 2020.

Bà Phan Thị Hải cũng cho biết, tại nước ta, do thuế thuốc lá thấp nên giá các sản phẩm thuốc lá rất rẻ đã tạo điều kiện để thanh thiếu niên dễ tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá và nhanh chóng trở thành người nghiện thuốc lá. Các nghiên cứu về sử dụng thuốc lá trong thanh thiếu niên cho thấy tỷ lệ hút thuốc trong thanh thiếu niên đang tăng và độ tuổi bắt đầu hút thuốc ngày càng trẻ.

“Hiện có tới 21,6% nam thanh niên từ 16 đến 24 tuổi là người hút thuốc. Từ đó kéo theo hậu quả, nhiều trong số thanh niên Việt sẽ phải gánh chịu những hậu quả to lớn về sức khỏe do sử dụng thuốc lá. Do đó, tăng thuế chính là biện pháp hữu hiệu để hạn chế thanh thiếu niên hút thuốc, giảm gánh nặng bệnh tật và tử vong trong dài hạn đối với cộng đồng. Bên cạnh đó, tăng thuế các sản phẩm thuốc lá giúp làm tăng nguồn thu ngân sách đáng kể cho Nhà nước”- bà Hải nói.

Bên cạnh đó, theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, khi tăng thuế thuốc lá để giá tăng 10%, sẽ giảm tiêu dùng khoảng 4% (ở các nước phát triển) và 8% ở các nước đang phát triển. Ngoài ra, khi tăng giá khoảng 10% sẽ giảm tiêu thụ tới 10% ở trẻ em và người nghèo.

Về lo ngại, việc tăng thuế thuốc lá sẽ gia tăng tình trạng buôn lậu thuốc lá, ông Nguyễn Tuấn Lâm- đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cho rằng: Khi đề cập tới việc tăng thuế, có một số ý kiến lo ngại về vấn đề buôn lậu, nhưng điều này là thiếu cơ sở. Theo số liệu ước tính của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam về số lượng thuốc lá lậu được tiêu thụ ở thị trường Việt Nam, lượng thuốc lá nhập lậu tăng giảm không liên quan đến các thời điểm tăng thuế.

“Tại Việt Nam, việc tăng giá thuốc lá không phải là nguyên nhân chủ yếu làm tăng buôn lậu vì giá của phần lớn thuốc nhập lậu cao hơn giá thuốc cùng loại được sản xuất trong nước khoảng 30- 40%”- ông Lâm nói./.