Tuần trước tôi đọc một bài ngắn của tác giả Vernon Gunnarson về công ty Amazon mà tôi muốn chia sẻ với các bạn.

Amazon là một trong những công ty trực tuyến lớn nhất ngày nay với hàng tỉ đô la Mỹ thu nhập nhưng mười lăm năm trước, nó chỉ là một công ty khởi nghiệp nhỏ bán sách trực tuyến. Làm sao một công ty nhỏ trở thành một công ty trực tuyến lớn nhất trên thế giới trong thời gian ngắn như thế?

start_up_st_lrg_3_sfag.jpg
 

Theo bài báo này, chính viễn kiến của người sáng lập ra công ty, Jeff Bezos đã góp phần phát triển từ một công ty khởi nghiệp tí hon trở thành một công ty toàn cầu khổng lồ. Trong bức thư gửi cho những nhân viên quản lí ngay sau khi Amazon thành lập, ông Bezos đã viết về chiến lược thuê người cho công ty: “Không khởi nghiệp nào có thể đạt được kết quả thành công trong môi trường năng động như Internet nếu không có những nhân viên phi thường với kĩ năng kỹ thuật chuyên môn thật rộng và thật sâu. Công ty của chúng ta phải xây dựng trên căn bản tìm ra được những người này...”.

GS. John Vũ - người Mỹ gốc Việt

Hiện là Viện sĩ Viện Hàn Lâm và Kỹ sư trưởng của Tập đoàn Boeing.Trước khi công tác tại Tập đoàn Boeing, ông John Vũ làm việc tại Teradyne Semiconductor; Hewlett Packard, Litton Industries, Motorola và GTE.

Ông John Vũ là một nhà khoa học cố vấn tại Viện Kỹ nghệ Phần mềm (Software Engineering Institute – SEI). SEI là nơi ông John Vũ đã tập trung phát triển một số mô hình đánh giá năng lực sản xuất phần mềm (Capability Maturity Model – CMM) đang được áp dụng rộng rãi trong ngành CNTT hiện nay như SW-CMM, CMMI, People-CMM, Acquisition-CMM và e-Business CMM. Ngoài ra, ông được ngành công nghiệp phần mềm thế giới thừa nhận với việc đóng góp thiết lập các trung tâm chất lượng phần mềm ở Ấn Độ, Trung Quốc, Nga, Nam Triều Tiên, Nhật Bản và nhiều nước khác trên thế giới.

GS. John Vũ đã viết trên 40 bài báo và xuất bản 3 tập sách về phần mềm và các công nghệ hệ thống. Hiện ông là thành viên của Ban Tư vấn Kỹ thuật (Technical Advisory Board) thuộc IEEE Software, thành viên của Học viện Khoa học Mỹ, Giáo sư trợ giảng tại Đại học Carnegie Mellon, Đại học Seattle và là giảng viên cao cấp tại một số trường đại học quốc tế khác.
Ngay trong những năm đầu, Amazon đã chú trọng đến việc thuê những công nhân tài năng nhất dựa trên viễn kiến của ông ấy gồm ba yếu tố: Yếu tố thứ nhất là về sự “ngưỡng mộ” (Admiration): Người quản lí phải biết “ngưỡng mộ” những nhân viên mà họ thuê vào làm việc cho họ. Ngoài ra người quản lí phải làm gương cho nhân viên của mình qua cách cư xử với họ và có kĩ năng gì mà các nhân viên có thể học được. Từ tiêu chí này, chuẩn thuê người từ cấp quản lí đến cấp nhân viên đều được được giữ rất cao.

Yếu tố thứ hai là về sự “tăng trưởng công ty”. Tất cả nhân viên sẽ phải góp phần phát triển cho công ty trong việc tăng trường kinh doanh với các ý tưởng mới, kĩ năng mới và phát kiến mới. Điều này có nghĩa là mọi người đều phải hướng tới tương lai và có kĩ năng mới đóng góp cho công ti.

Jeff Bezos viết: “Mỗi năm chuẩn thuê người phải liên tục tăng lên. Tôi yêu cầu mọi người hình dung (Visualize) về công ty trong 5 năm sắp đến sẽ như thế nào, phát triển ra sao? Với công nghệ mới nào? Phải liên tục cải tiến không ngừng. Điều này có nghĩa, mọi nhân viên đều phải nhìn vào tiêu chuẩn mới hàng năm và trả lời “Mặc dù tiêu chí lên cao thế nhưng tôi vẫn đạt được nó”.

Yếu tố cuối cùng là "Văn hóa công ty" (Company culture) hay mối quan tâm đóng góp cho văn hoá của công ty và nâng cao môi trường làm việc. Việc làm không phải khô khan hay nhàm chán mà nhân viên phải có thêm những thứ giải trí khác và hoạt động khác không liên quan tới việc làm. Ông ấy nêu ví dụ về một nhân viên cũng là nhà vô địch chính tả quốc gia (National Spelling Bee) hay đúng hàng thứ hai trong hoạt động thể thao trong tiểu bang.

Đã hơn 15 năm từ khi Bezos đưa ra viễn kiến này cho Amazon nhưng nó vẫn được coi như "khuôn vàng, thước ngọc" cho mọi nhân viên. Với thành công tăng trưởng và mở rộng trên nhiều lĩnh vực, từ bán hàng trực tuyến (online business) đến điện toán mây (cloud computing), và giao hàng bằng phi cơ không người lái (Drone delivery) và gần đây là phóng phi thuyền lên không gian (Satellite and Space business) người ta phải công nhận rằng chính việc tìm kiếm những người có kĩ năng kỹ thuật cao ngay từ lúc đầu đã là yếu tố quan trọng dẫn lái cho thành công của Amazon.

Năm nay (2016), Jeff Bezos đã trở thành người giàu thứ 5 trên thế giới, sau Bill Gates, Amancio Ortega, Carlos Slim và Warren Buffett. Amazon hiện là một trong những công ty có nhiều triệu phú hơn những công ty khác. Tôi không ngạc nhiên khi thấy mỗi tháng hàng nghìn người nộp đơn xin vào làm việc nơi đây.

Ngày nay bài học chính cho mọi công ty khởi nghiệp là phải có những nhân viên kĩ năng cao và chuyên sâu vì sự cạnh tranh rất gay go. Thành công tuỳ thuộc vào tài năng của người trong công ty và nếu không biết điều này, bạn phải học từ bài học này. Để tăng trưởng công ty, bạn phải trước nhất có những chuẩn thuê người chọn lọc. Chừng nào bạn có thể liên tục nâng chuẩn lên cao, bạn sẽ có tài năng giỏi nhất trong bất kì điều gì bạn làm./.