Ai đã thổi phồng bong bóng chứng khoán ở Trung Quốc?

>> Chứng khoán Trung Quốc tụt dốc, cơ hội mới cho Việt Nam 

>> Trung Quốc khẩn cấp ngăn đà sụt giảm của chứng khoán

>> Chứng khoán Trung Quốc “bốc hơi” triệu đô mỗi phút

>> Chứng khoán Trung Quốc tuột dốc: Nhà đầu tư hốt hoảng

Bloomberg đưa tin, “bàn tay vô hình” đã làm chứng khoán Trung Quốc biến thành bong bóng, và cần phải có “bàn tay thép” của Chính phủ để ổn định lại thị trường này sau khi hàng loạt cổ phiếu làm “tan chảy” 3.500 tỷ USD trên sàn giao dịch Thượng Hải và Thâm Quyến trong vòng chưa đầy một tháng qua.

Chính phủ mạnh tay ngăn “bóng vỡ”

Hãng tin này nhận định, Chính phủ Trung Quốc không hề giấu mặt trong chiến dịch hồi phục quả bong bóng chứng khoán mà chính họ đã có vai trò lớn trong việc tạo ra nó. Để ngăn đà sụt giảm chóng mặt của giá cổ phiếu trên hai sàn giao dịch ở Thượng Hải và Thâm Quyến những ngày qua, Bắc Kinh đã không ngần ngại tung hàng loạt biện pháp mạnh chưa từng có tiền lệ.

Theo chỉ đạo của cơ quan chức năng, các vụ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) bị hoãn lại, các quy định về cho vay ký quỹ chứng khoán được nới lỏng, thậm chí các nhà đầu tư được phép dùng căn nhà của họ để cầm cố vay tiền mua cổ phiếu.

Giấc mơ làm giàu từ chứng khoán Trung Quốc sụp đổ khi cổ phiếu trên thị trường này trượt dốc không phanh.

Hôm 27/6, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC) cắt giảm lãi suất cơ bản và giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc tại một số ngân hàng thương mại. Vài ngày sau, PBoC cung cấp hỗ trợ tài chính cho một nhóm gồm 21 công ty môi giới chứng khoán cam kết mua 120 tỷ Nhân dân tệ, tương đương 19,3 tỷ USD, cổ phiếu và nắm giữ lượng cổ phiếu này trong 1 năm.

Tiếp đó, ngày 8/7, Ủy ban Chứng khoán Trung Quốc ban lệnh cấm cổ đông với cổ phần trên 5% tại các công ty niêm yết, các nhà điều hành doanh nghiệp và thành viên hội đồng quản trị bán ra cổ phiếu trong vòng 6 tháng.

Tuy nhiên, đến nay, các động thái trên của Trung Quốc hầu như không phát huy được tác dụng cứu thị trường. Kể từ mức đỉnh thiết lập hôm 12/6, chỉ số Shanghai Composite Index đến nay đã sụt khoảng 32%, trong đó có những phiên chỉ số này sụt trên 5%.

Bán tháo cổ phiếu

Áp lực bán ra trên thị trường chứng khoán Trung Quốc căng thẳng đến nỗi vào hôm 8/7, khoảng 1.300 công ty niêm yết đã dừng giao dịch cổ phiếu trên các sàn chứng khoán ở đại lục, khiến lượng cổ phiếu trị giá 2.600 tỷ USD bị đóng băng, tương đương 40% tổng mức vốn hóa của thị trường.

Hôm 7/7, đến lượt thị trường chứng khoán Hong Kong theo chân thị trường đại lục rơi vào trạng thái thị trường giá xuống (bear market).

Đây là đợt sụt giảm mạnh nhất của thị trường chứng khoán Trung Quốc đại lục kể từ năm 1992, và rất có thể đã khiến Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường bối rối.

Trong đợt tăng điểm kéo dài từ tháng 7/2014 đến ngày 12/6/2015 trên thị trường chứng khoán Trung Quốc, truyền thông nước này khuyến khích các nhà đầu tư cá nhân mua cổ phiếu và đánh giá cao chính sách của Chính phủ trong việc thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển. Hiện Trung Quốc có tới 90 triệu nhà đầu tư chứng khoán.

Nợ nần chồng chất

Bên cạnh đó, bong bóng chứng khoán vỡ còn có nguy cơ cản trở những nỗ lực giải cứu các công ty bất động sản, doanh nghiệp và chính quyền địa phương nợ đầm đìa của Trung Quốc. “Bữa tiệc” tín dụng và đầu tư mạnh bạo cho cơ sở hạ tầng và các dự án nhà ở đã giúp nước này đạt tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm 10% trong thời gian từ 1980-2012. Giờ đây, kinh tế Trung Quốc chỉ còn tăng trưởng 7% mỗi năm và ngập trong nợ nần.

Theo ước tính của hãng tư vấn McKinsey, mức vay nợ của chính quyền, doanh nghiệp và các hộ gia đình ở Trung Quốc đã lên tới 28.000 tỷ USD vào giữa năm 2014, tương đương 282% GDP của nước này.

Năm ngoái, kết nối giao dịch giữa sàn chứng khoán Thâm Quyến và Hong Kong đã được thiết lập để cho phép các nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận dễ dàng hơn với cổ phiếu niêm yết ở đại lục.

Theo Bloomberg, nhiều chuyên gia kinh tế đã khuyến nghị Trung Quốc tự do hóa các lực lượng thị trường.  Bằng cách hỗ trợ cho thị trường chứng khoán tăng điểm, Trung Quốc muốn thu hút sự ủng hộ của người dân trong bối cảnh nền kinh tế giảm tốc.

Năm nay, các công ty Trung Quốc đã huy động được 72 tỷ USD từ IPO và phát hành thêm cổ phiếu, theo dữ liệu của Bloomberg. Ở thời kỳ đỉnh điểm hồi trung tuần tháng 6, nếu lấy hệ số giá/thu nhập (P/E) là căn cứ để so sánh, các cổ phiếu thuộc chỉ số Shanghai Composite Index đắt gấp 3 lần so với cổ phiếu ở bất kỳ thị trường nào trong số 10 thị trường chứng khoán lớn nhất thế giới.

Đến nay, nỗ lực giải cứu thị trường chứng khoán của Chính phủ Trung Quốc mới chủ yếu tập trung vào các công ty quốc doanh lớn như PetroChina, China Merchants Bank, hay China Southern Airlines. Hoạt động bán tháo trên toàn thị trường, nhất là các cổ phiếu nhỏ, vẫn diễn ra mạnh mẽ./.