Đây cũng là nơi duy nhất trong đất liền mà cùng ở một địa điểm vừa có thể ngắm mặt trời mọc ở biển Đông và mặt trời lặn ở hướng Tây.

Đất mũi - Cà Mau là phần nhô ra ở biển Đông, nằm ở cực Nam của Tổ quốc, thuộc xóm Mũi - xã Đất Mũi - huyện Ngọc Hiển. Từ trung tâm thành phố chạy thẳng hơn 100 cây số là đã đến Đất Mũi. Đến nơi này, người phương xa sẽ thật sự đắm mình với vùng đất còn lưu giữ nhiều nét hoang sơ, lưu dấu thời khẩn hoang.

Đường về Đất Mũi thẳng tấp, xanh ngát một màu

Có thể nói, tạo hóa đã hào phóng ban cho Mũi Cà Mau  - vùng đất tận cùng tổ quốc một điều kỳ diệu và độc đáo không nơi nào có được, mà cư dân vùng này ví von là: “Ðất biết nở, rừng biết đi và biển sinh sôi”.

Đứng ở Đất Mũi vươn xa tầm mắt, xa xa phía biển Đông là hòn đảo nhỏ mang tên Hòn Khoai, cách đất liền 14,6km. Nơi ấy là trụ sở của Chi bộ Đảng Cà Mau, do ông Phan Ngọc Hiển lãnh đạo đã ra quyết định hưởng ứng khởi nghĩa Nam Kỳ 23/11/1940. Nơi ấy là di tích lịch sử, là điểm hẹn của lịch sử. Vì thế, ở Cà Mau, có một huyện mang tên Ngọc Hiển.

Xung quanh Mũi Cà Mau là vùng biển cạn. Hàng năm đất lấn ra biển hàng trăm thước. Vì vậy mà bao đời nay, người dân Cà Mau bảo rằng nơi đây "Mắm đi trước, đước theo sau" trên hành trình lấn biển. Cây mắm mọc lên trên đất bồi, rễ cây đâm tua tủa, chỉa lên mặt đất để giữ đất, sau đó là đước và những cây rừng ngập mặn khác như sú, vẹt… đua nhau mọc lên khiến bãi bồi ngày càng chắc chắn, mạnh mẽ vươn ra biển.

Thật vậy, đước và mắm là hai loại cây lạ lùng, đầy cá tính như những người con Đất Mũi hiền hòa, chân chất nhưng kiên cường bám trụ giữa sóng gió biển khơi; ngày đêm canh giữ từng mảnh đất của Tổ quốc thân yêu.

Không chỉ thế, ở nơi đây, thiên nhiên còn ban tặng nguồn sinh vật phong phú và đa dạng không những giúp duy trì hệ sinh thái rừng ngập mặn tự nhiên mà còn có giá trị kinh tế cao; đáp ứng nhu cầu thiết yếu hàng ngày cho người dân và du khách.

Đến đây, du khách có thể quan sát các loài sinh vật biển sinh sống trong điều kiện hết sức tự nhiên và thân thiện với môi trường. Dưới những tán rừng đước bạt ngàn là nơi cư ngụ của các loài như cá thòi lòi, ba khía, ốc len, sò huyết, còng gió…

Chính vì vậy, một phần không thể thú vị hơn khi đến đất Mũi là du khách được dịp thưởng thức những bữa ăn không cầu kỳ, đậm chất Nam bộ trong rừng U Minh Hạ. Giữa trưa hè, dưới những mái nhà lợp lá dừa nước, chung quanh gió mát rười rượi, những hàng đước xanh ngát trời, cảm thấy con người bổng nhẹ nhàng, thư thả. Những món ăn dân dã được chào mời không kém phần hấp dẫn như cá lóc nướng trui cuốn bánh tráng và rau rừng; lẩu mắm ăn với rau choại, rau đắng, vọp biển nướng, cua luộc, gỏi nhộng ong… với mùi thơm lừng, không lẫn vào đâu được.

Nếu có thời gian rộng rãi, du khách sau khi tham quan toàn bộ Khu du lịch Đất Mũi có thể trải nghiệm cách làm du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng xung quanh Đất Mũi của cư dân nơi đây. Những cái tên như Năm Hướng, Tư Nhuần... giờ đây đã được nhiều người biết đến. Từ lợi thế thiên nhiên và sự mài mò, vượt khó đã giúp cho những người nông dân thứ thiệt nơi này có thêm một nghề mới - cái nghề mà trước giờ có mơ cũng không nghĩ bản thân và gia đình mình có cơ hội làm, đó là làm du lịch.

 Mô hình làm du lịch ở đây có nét rất riêng. Du khách sẽ được hòa vào đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân Đất Mũi như xổ vuông, bắt cua biển, ba khía, cá thòi lòi… Thú vị là người dân ở đây sẽ tận tình hướng dẫn để khách có thể tự tay chế biến thành những món ăn dân dã đậm tình đất, tình người. Rồi khi quây quần, hòa quyện cùng vài cốc rượu gạo ngâm trái giác, trái nhàu và thưởng thức món nghề đờn ca tài tử đầy thổn thức ở vùng đất này.

Ở tại cơ sở homestay của ông Năm Hướng, những đặc sản của rừng, của biển như cá dứa, cá thòi lòi, cua biển, tôm sú, vọp rừng đâu mấy xa lạ với người Cà Mau. Thế mà với du khách phương xa, những sản vật này đã nâng lên thành món ngon nhớ mãi. Điều đáng mừng là gần đây, Cục Sở hữu trí tuệ chứng nhận nhãn hiệu tập thể Cua Năm Căn - Cà Mau vào năm 2015. Đây là một trong những đặc sản nổi tiếng có xuất xứ từ dải đất cực Nam của đồng đất phương Nam. Cộng vào đó, những sản vật phong phú, mộc mạc, lẫn ít ít sình lầy nhưng qua bàn tay của các mẹ, các chị đã trở thành các món ăn đậm hương rừng, vị biển và đậm đầy tình người.

Đêm về, trú ngụ trong những căn nhà sàn trên song không cửa bốn bề lộng gió, những ai thích khám phá sẽ được rủ rê chèo xuồng len lỏi vào những tán rừng đước đi bắt ba khía, bắt cua biển hay đi săn thòi lòi - loài cá duy nhất trên thế giới biết leo cây.

Hiện nay, đường về Đất Mũi cả đường thủy và đường bộ đều thuận tiện. Từ sự quan tâm của Trung ương và sự tập trung đầu tư của tỉnh, trong một thời gian không xa nữa, Khu du lịch Mũi Cà Mau sẽ trở thành trọng điểm du lịch lớn nhất của tỉnh. Đây sẽ là một trong những trung tâm du lịch sinh thái, trải nghiệm rừng ngập mặn đặc sắc, điểm đến quan trọng trên hành trình tham quan vùng đất Phương Nam. Phấn đấu đến năm 2030, Khu du lịch Mũi Cà Mau đáp ứng các tiêu chí và được công nhận là Khu du lịch quốc gia.

Rời Đất Mũi một chiều hoàng hôn, lời bài hát vang xa trên chiếc loa phát thanh “Ơi đất mũi Cà Mau nên thơ và đẹp giàu. Hôm nay đầy tự hào đi lên lòng dạt dào, dựng xây cuộc sống mới…” như níu kéo chân người. Dù chưa rời xa mà những cây đước, cây vẹt đã làm nên nỗi nhớ. Nỗi nhớ ở vùng đất linh thiêng này, mỗi người khi đến đây được một lần chạm tay vào cột mốc chủ quyền đầy kiêu hãnh, hay đứng trên con tàu biểu tượng hướng thẳng ra biển Đông. Và nơi đây, hình ảnh vùng đất bình dị, đong đầy tình người sẽ mãi không phai trong trái tim của những ai đã từng một lần đặt chân đến Đất Mũi Cà Mau./.