Theo quy hoạch hiện nay, Thủ đô Hà Nội sẽ triển khai 4 tuyến đường sắt nội đô, trong khi TPHCM xây dựng 6 tuyến. Tất cả các dự án này hiện mới đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thiết kế và kiểm kê, lập phương án bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB).
Báo cáo của 2 thành phố cho biết, các dự án đường sắt ưu tiên triển khai trước như Bến Thành – Suối Tiên (TP.HCM), Nhổn – Ga Hà Nội, Cát Linh – Hà Đông, Yên Viên – Ngọc Hồi (Hà Nội) đang bắt đầu triển khai trên thực địa, duyệt báo cáo khả thi và thiết kế kỹ thuật, lập kế hoạch đấu thầu, dự toán từng gói thầu, phê duyệt các dự án thành phần, di chuyển các công trình ngầm, nổi, tính toán phương án đền bù, GPMB và tái định cư.
Tuy nhiên, các nhà hoạch định đang gặp phải khó khăn về nguồn vốn, một số vướng mắc về xác định giá đền bù đất, từ đó ảnh hưởng đến việc điều chỉnh mức đầu tư dự án cũng như công tác GPMB chưa triển khai một số khâu về hồ sơ, thoả thuận chỉ giới, phê duyệt phương án tổng thể.
Trước tình hình này, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nêu rõ: Phát triển đường sắt đô thị là yêu cầu bức xúc, là giải pháp quan trọng giải quyết vấn nạn quá tải và ùn tắc giao thông ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Chủ trương của Chính phủ là sớm hoàn thành việc xây dựng và phát triển loại hình giao thông hiện đại này, do vậy các dự án cần được thúc đẩy, tránh tình trạng chậm tiến độ.
Trong giai đoạn tới, Phó Thủ tướng yêu cầu các chủ đầu tư phối hợp chặt chẽ với địa phương tập trung triển khai công tác đền bù GPMB, đồng thời chuẩn bị tốt các bước lập dự án, hoàn chỉnh các báo cáo khả thi. Trong đó, lưu ý hoàn thành xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn các công trình, hạng mục để đảm bảo sự thống nhất về công nghệ, kiến trúc của các tuyến đường trên cùng 1 thành phố.
Về vốn, vấn đề được xem là khó khăn lớn nhất hiện nay, Phó Thủ tướng chỉ đạo các chủ đầu tư và các Bộ, ngành liên quan rà soát lại, lên kế hoạch chi tiết với các phương án phân bổ vốn cho từng dự án với các mốc thời gian cụ thể, đặc biệt là nguồn vốn đối ứng. Trong vòng 1 tháng tới, phải có con số cân đối vốn để tính toán cho các hạng mục cần ưu tiên làm trước. Một số hạng mục cấp bách như GPMB khu vực Nhà máy Ba Son (TP.HCM) có thể được ứng vốn thực hiện trước.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng cho ý kiến đối với việc điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án, cơ chế chỉ định thầu cho các dự án thành phần cũng như công tác đào tạo nhân lực xây dựng, vận hành khi dự án đường sắt nội đô đầu tiên đi vào vận hành, dự kiến vào năm 2014./.
