** Trước những hành động sai trái của Trung Quốc, với những cơ sở pháp lý về chủ quyền với quần đảo Hoàng Sa, chúng ta có thể kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế thưa ông?
 |
| Ông Trương Trọng Nghĩa, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, đại biểu Quốc hội đoàn TP.HCM (Ảnh: Mai Loan) |
Viện dẫn Hoàng Sa là của mình để hạ đặt giàn khoan là hành động sai trái của Trung Quốc, chưa kể họ còn đặt trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam theo Công ước về Luật Biển. Theo Công ước về Luật Biển, không quốc gia nào có quyền đơn phương, tự tiện đặt giàn khoan và tiến hành bất cứ hoạt động nào trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một quốc gia khác mà không được phép của quốc gia sở hữu vùng đặc quyền kinh tế đó, vì quốc gia ven biển có quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng đặc quyền kinh tế của mình.
Hành vi đơn phương, tự tiện của Trung Quốc trái với Công ước về Luật Biển, đây là cơ sở để Việt Nam tiến hành khởi kiện Trung Quốc.
** Vậy Quốc hội Việt Nam có nên ra Nghị quyết để câu chuyện rõ ràng, rành mạch hơn không?
Ông Trương Trọng Nghĩa: Qua 1 tuần họp Quốc hội, tất cả các đại biểu mà tôi tiếp xúc đều cho thấy Quốc hội đang sẵn sàng làm bất cứ điều gì để thể hiện tính chất là cơ quan đại diện cao nhất của nhân dân Việt Nam. Tuy nhiên phải hành động ra sao thì Quốc hội đang tiếp tục theo dõi. Hành động của Quốc hội phải thể hiện được ý chí nguyện vọng của nhân dân; phù hợp với tình hình thực tế của chúng ta hiện nay và đem lại tác động, hiệu quả mạnh mẽ, góp thêm tiếng nói mạnh mẽ yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan ra khỏi vị trí hiện nay, nhằm bảo vệ quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam.
** Theo con đường khởi kiện, chúng ta sẽ mất rất nhiều thời gian?
Ông Trương Trọng Nghĩa: Theo con đường khởi kiện, chắc chắn chúng ta sẽ mất rất nhiều thời gian; theo nguyên tắc và đòi hỏi phải có chuyên môn cao, phải có nguồn nhân lực, bao gồm cả chuyên gia trong nước và quốc tế cùng tham gia. Kể cả chúng ta xác định có cơ sở pháp lý vững chắc rồi, nhưng chúng ta vẫn phải có một quá trình chuẩn bị để trình cơ sở pháp lý ấy với những chứng cứ, luận cứ, với những tài liệu thuyết phục, đúng trình tự thủ tục quốc tế. Khi khởi kiện chúng ta phải chuẩn bị tinh thần theo đuổi vụ kiện đó bằng nguồn nhân lực chất lượng cao và liên tục sâu xát, đặc biệt phải rất khôn khéo.
Hơn nữa, chúng ta không thể đơn độc tiến hành cuộc đấu tranh pháp lý này, mà phải kết hợp cùng với đấu tranh ngoại giao, tác động vào công luận quốc tế để quốc tế thừa nhận chính nghĩa đứng về phía Việt Nam. Đồng thời đây cũng sẽ là cuộc đấu tranh của nhân dân, chúng ta phải củng cố về mặt kinh tế, quốc phòng; nhân dân đồng tâm nhất trí.
Như vậy, ngay cả khi chúng ta nói chúng ta có cơ sở, có luận cứ vững chắc, có chính nghĩa khi khởi kiện Trung Quốc ra các tổ chức tài phán quốc tế, chúng ta phải hiểu cuộc đấu tranh này sẽ rất phức tạp, gay go đòi hỏi phải khôn ngoan, có kỹ năng và chuyên môn cao, đồng thời phải nằm trong các biện pháp tổng hợp của nhiều cuộc đấu tranh kết hợp lại. Bài học này đã được đúc kết qua các cuộc đấu tranh chống các thế lực ngoại xâm từ hàng ngàn năm qua và trong các cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ trước đây.
** Nếu chúng ta thắng kiện nhưng Trung Quốc vẫn vi phạm chủ quyền của Việt Nam thì sao?
Ông Trương Trọng Nghĩa: Nếu chúng ta thắng kiện, đây sẽ là chiến thắng hết sức quan trọng bởi khi đó rõ ràng Trung Quốc là đối tượng phạm pháp do tổ chức tài phán xác định. Nếu đã sai trái mà vẫn tiếp tục hành vi sai trái, Trung Quốc sẽ bị thiệt hại nhiều mặt, ngay chính nhân dân Trung Quốc cũng không thể nào tán thành lãnh đạo đất nước họ tiếp tục các hành vi sai trái.
** Chủ quyền của Việt Nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa đã được quốc tế công nhận. Tuy nhiên, Trung Quốc trên danh nghĩa là một nước thường trực HĐBA LHQ, một nước lớn mà lại có hành vi xâm chiếm lãnh thổ của quốc gia khác, có thể nhìn nhận hành vi này của Trung Quốc ra sao?
Ông Trương Trọng Nghĩa: So với các quốc gia khác, mà trước hết so với Trung Quốc, Việt Nam là một nước nhỏ, quy mô quân sự, kinh tế của Việt Nam có yếu hơn. Thực tiễn vẫn diễn ra trên thế giới, nhiều quốc gia lớn vẫn đang lấn át, “bắt nạt” các quốc gia nhỏ, và làm những điều sai trái bất chấp lý lẽ. Nhiều quốc gia tương tự như Việt Nam cũng đang phải gánh chịu, từ đó mới phát sinh các cuộc đấu tranh. Tuy nhiên, Luật Biển ra đời chính là một thắng lợi của các quốc gia nhỏ, nhờ có nó, các quốc gia ven biển nhỏ bé được công nhận quyền bình đẳng của mình.
Thực tế này đòi hỏi các các quốc gia “bị bắt nạt” phải liên kết, đoàn kết với lại với nhau để đấu tranh. Việt Nam cũng có cơ hội và khả năng để thắng lợi trong cuộc đấu tranh đó. Công luận, sức mạnh của loài người tiến bộ trên thế giới là một lực lượng rất mạnh, những quốc gia bắt nạt các nước khác làm những điều sai trái bất chấp luật pháp quốc tế họ sẽ phải chịu sức ép rất lớn từ công luận, sẽ bị tẩy chay, phê phán, nhân dân trong nước đó cũng sẽ phải gánh những áp lực.
Tôi cho rằng Việt Nam chúng ta cần phải kiên trì, tiếp tục đấu tranh bằng sự liên kết với rất nhiều quốc gia trên thế giới, vận động được công luận của thế giới đứng về phía mình.
** Tới đây tại Hội nghị Shangrila 14, theo ông, Việt Nam sẽ bày tỏ quan điểm của mình về tình hình Biển Đông như thế nào. Ông kỳ vọng gì tại Hội nghị này?
Ông Trương Trọng Nghĩa: Tôi khẳng định lại rằng, chúng ta có chính nghĩa và cơ sở pháp lý vững chắc để chứng minh hành động của Trung Quốc đặt giàn khoan Hải Dương 981 là sai trái. Chúng ta sẽ mang những lý lẽ chính nghĩa này trình bày với thế giới, thuyết phục công luận trên thế giới, nhân dân ở các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia lớn như Mỹ, Nga, Trung Quốc và các quốc gia nhỏ hơn đang chịu hoàn cảnh giống chúng ta như Philippines và một số nước ở ASEAN. Cuộc đấu tranh chính nghĩa của chúng ta sẽ phải thực hiện thường xuyên liên tục. Hội nghị Shangrila 14 là cơ hội để lãnh đạo Việt Nam tiếp tục trình bày chính kiến và lập trường đúng đắn của mình.
Từ khi Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong khu vực đặc quyền kinh tế của Việt Nam, lãnh đạo Việt Nam đã xuất hiện trên nhiều diễn đàn quốc tế, đặc biệt, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có mặt tại nhiều Hội nghị quốc tế và tuyên bố rất rõ rằng Việt Nam luôn tranh thủ tối đa việc giải quyết mọi bất đồng, tranh chấp bằng biện pháp hòa bình và bảo vệ chủ quyền của chúng ta cũng bằng các biện pháp hòa bình, làm sao giữ vững, duy trì hòa bình. Khi chủ quyền bị xâm phạm, bị tước đoạt, chúng ta bắt buộc phải tự vệ để bảo vệ chủ quyền của mình. Đó là lập trường mà Thủ tướng Việt Nam đã tuyên bố rất rõ ràng.
** Xin cảm ơn ông./.