Tại Kỳ họp thứ 30, Uỷ ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương đã có Thông báo kết luận về vi phạm của đồng chí Chu Hảo, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ, Giám đốc, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Tri thức thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam với nhiều vi phạm. Vậy đồng chí Chu Hảo có những vi phạm gì? Tại sao một đảng viên tri thức, gia đình truyền thống cách mạng, từng giữ nhiều chức vụ quan trọng của Đảng và Nhà nước lại vi phạm rất nghiêm trọng đến mức phải kỷ luật về đảng như vậy?

Vi phạm của đồng chí Chu Hảo bắt đầu từ năm 2005, khi đồng chí nghỉ hưu (không còn là Thứ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ) và chuyển sang công tác ở Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. Với cương vị là Tổng Biên tập, Giám đốc Nhà xuất bản Tri thức, đồng chí đã lựa chọn, biên tập, xuất bản nhiều cuốn sách có nội dung sai phạm, trái quan điểm, chủ trương đường lối của Đảng.

Cụ thể trong các năm (2005-2009), đồng chí đã cho xuất bản 5 cuốn sách có nội dung chính trị tư tưởng sai trái, bị cơ quan chức năng thẩm định, kết luận, xử lý cấm phát hành. Chẳng hạn, cuốn “Đường về nô lệ” của F.A. Hayek đã thổi phồng các mặt hạn chế của chủ nghĩa xã hội, đánh đồng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô với chủ nghĩa phát xít; đề cao các giá trị dân chủ của chủ nghĩa tư bản, phủ nhận hoàn toàn hệ thống triết học, chính trị, kinh tế, văn hóa của chủ nghĩa xã hội, phủ định chủ nghĩa Mác, gắn mô hình kinh tế của Liên Xô trước đây với mô hình của chủ nghĩa phát xít, cho rằng tất yếu mô hình đó sẽ dẫn đến nô lệ. Cuốn “Karl Marx” của Peter Singer, nội dung giới thiệu cuộc đời và sự nghiệp cùng những tư tưởng triết học của Marx qua góc nhìn một số học giả phương Tây. Cuốn sách này đưa ra những nhận xét sai lầm về học thuật, phủ định những nội dung tư tưởng cốt lõi của chủ nghĩa Marx.

Cuốn sách “Tranh luận để đồng thuận” của nhiều tác giả, có một số bài viết có những luận điểm đi ngược lại chủ trương của Đảng về phát triển kinh tế - xã hội. Cuốn sách “Việt Nam thay đổi và hạnh phúc” có những quan điểm, nhận định, đánh giá thiếu căn cứ khoa học, mơ hồ về chính trị, hết sức sai lầm, lệch lạc, trái với những quan điểm, chủ trương đường lối của Đảng.

Ngoài ra, cuốn sách “Ông Sáu Dân trong lòng dân” cho thấy Nhà Xuất bản có dấu hiệu khuynh hướng tập hợp những bài viết về những người có quan điểm khác với chủ trương, đường lối của Đảng, nhằm “gợi ý”, “gợi mở” một hướng đi khác, cách nhìn khác không có lợi cho sự nghiệp xây dựng đất nước.

Việc xuất bản 5 cuốn sách trên, trách nhiệm chính thuộc về đồng chí Chu Hảo. Năm 2009, UBKT Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương đã tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm và kết luận vi phạm của đồng chí Chu Hảo đã đến mức phải kỷ luật khiển trách, nhưng miễn kỷ luật do xét các tình tiết giảm nhẹ như công lao, quá trình cống hiến, sự thành khẩn của đồng chí; yêu cầu đồng chí kiểm điểm nghiêm túc, rút kinh nghiệm sâu sắc về những thiếu sót, khuyết điểm và có biện pháp sửa chữa.

Tuy nhiên, từ năm 2009 đến năm 2018, đồng chí vẫn tiếp tục xuất bản những cuốn sách có nội dung vi phạm, trong đó có 2 cuốn nội dung vi phạm về chính trị, tư tưởng bị cấm phát hành; 17 cuốn sách sai phạm ở mức độ ít nghiêm trọng và 5 cuốn không được phép tái bản. Như vậy, đồng chí đã cố tình vi phạm các vấn đề đã cấp có thẩm quyền kiểm tra, nhắc nhở.

Trong việc nói, viết và làm theo Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, Nghị quyết, chỉ thị của Đảng và pháp luật của Nhà nước, đồng chí có những vi phạm được đánh giá là rất nghiêm trọng, cụ thể như:

Đồng chí tham gia ký vào các thư kiến nghị, thư ngỏ và có nhiều bài viết trên báo chí trong và ngoài nước, mạng xã hội như: “Kiến nghị về sửa đổi Hiến pháp 1992” nêu lên 7 kiến nghị tập trung vào ba vấn đề cốt lõi: (1) Đòi bỏ Điều 4, Hiến pháp; (2) Yêu cầu đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập; (3) Đòi phi chính trị đối với lực lượng vũ trang; “Thư ngỏ gửi Ban Chấp hành Trung ương và toàn thể đảng viên Đảng Cộng sản”, nội dung thư ngỏ cho rằng Đảng đã dẫn dắt dân tộc đi theo đường lối sai lầm về xây dựng chủ nghĩa xã hội cùng với bộ máy cầm quyền quan liêu, tha hóa đã đưa đất nước lâm vào khủng hoảng toàn diện... “Thư gửi Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, các đại biểu dự Đại hội lần thứ XII và toàn thể đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam” có nội dung phê phán đường lối lãnh đạo của Đảng trong 30 năm qua, khẳng định các văn kiện chuẩn bị trình Đại hội lần thứ XII còn nặng về nhận định và chủ trương sáo mòn, chưa nhìn đúng sự thật. Việc lấy chủ nghĩa Mác-Lênin làm nền tảng tư tưởng, kiên định theo con đường chủ nghĩa xã hội, độc lập dân tộc, xây dựng nhà nước pháp quyền và nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là không thực tế… “Thư kiến nghị về Luật An ninh mạng” trong đó kiến nghị bãi bỏ hoàn toàn một số điều của Luật, tự ý đưa tên đồng chí Nguyễn Khánh Toàn, nguyên thứ trưởng Thường trực Bộ Công an (không được sự đồng ý của đồng chí Nguyễn Khánh Toàn) vào danh sách những người đứng tên thư kiến nghị, đưa lên mạng xã hội gây xôn xao dư luận, ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình chính trị, tư tưởng của nhân dân.

Đồng chí có các bài viết, bài phát biểu trên báo chí và mạng xã hội có nội dung sai trái. Trong bài “Vai trò của người tri thức hiện đại” (6/2010), đồng chí cho rằng “những nét đặc trưng của tầng lớp trí thức xã hội chủ nghĩa” ngoài những nét đặc tính được Đảng, Nhà nước và phần nào xã hội thừa nhận thì có những hạn chế không thể phủ nhận là: Hời hợt trong tư duy và thiếu nghiêm túc trong nghiên cứu; tính cơ hội, thực dụng và vụ lợi trong hành xử; ưa thành tích và chấp nhận sự giả dối một cách dễ dàng; thiếu tinh thần hợp tác và ít lòng vị tha và sở dĩ có những đặc trưng trên là xuất phát từ một nguyên nhân chính là sự mất dân chủ trong sinh hoạt tư tưởng, trước hết trong nội bộ Đảng rối từ đó trong toàn xã hội. Bài viết “Không biết, không bầu” có những nội dung phê phán bầu cử Quốc hội khóa XIV, mặc dù khẳng định mình sẽ đi bầu cử nhưng đồng chí cho rằng: “Luật bầu cử hiện hành là một bộ Luật vi hiến” và: “Đau lòng và phẫn nộ chứng kiến hành vi “ngồi xổm” trên Hiến pháp và Luật bầu cử xảy ra trong kỳ họp cuối cùng của Quốc hội đương nhiệm và trong quá trình “hiệp thương” lựa chọn ứng cử đại biểu Quốc hội khóa tới” cùng nhiều bài trả lời phỏng vấn trên các đài, báo nước ngoài có các nội dung sai trái (BBC, RFA, RFI).

Với những khuyết điểm, vi phạm trên, đại diện lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương (23/6/2016) đã mời đồng chí đến làm việc, trao đổi, phân tích, làm rõ và yêu cầu đồng chí chấm dứt vi phạm. Tuy nhiên, sau đó hai tháng (23/8/2016) đồng chí tiếp tục viết bài “Đã đến lúc cần đối thoại” trong đó, cho rằng: “Nguyên nhân gốc rễ của mọi bất đồng, mọi bức xúc và phẫn uất đều nằm trong những bất cập, phản khoa học, phản tiến bộ, phản dân chủ của Cương lĩnh Đảng Cộng sản Việt Nam và Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” từ đó đòi hỏi Đảng phải đối thoại với nhân sĩ, trí thức.

Như vậy, đồng chí lại cố tình vi phạm mặc dù vừa được nhắc nhở và đến đây có thể khẳng định rằng vi phạm của đồng chí Chu Hảo đã mang tính hệ thống. Những tài liệu, chứng cứ cho thấy đồng chí đã suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” theo đúng kết luận của UBKT Trung ương.

Đồng chí là người sáng lập, tham gia các hội, nhóm, diễn đàn, câu lạc bộ và các tổ chức khác và có các hoạt động để truyền bá, tư tưởng quan điểm sai trái của mình, như: Năm 2007, đồng chí cùng một số nhà khoa học lập Viện Nghiên cứu phát triển (IDS) (nay đã giải thể), là thành viên của “Quỹ Văn hóa Phan Châu Trinh” sau đó là “Quỹ Phan Chu Trinh”, quỹ này trao giải cho cả cựu chiến binh Mỹ từng tham gia cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam.

Năm 2013, đồng chí là một trong những thành viên đầu tiên của “Nhóm kiến nghị 72” và cũng là thành viên tích cực tham gia chắp bút trình bản Hiến pháp do các ông này dự thảo. Tháng 9-2013 là thành viên tích cực của “Diễn đàn xã hội dân sự” với mục đích trao đổi và tập hợp ý kiến nhằm góp phần chuyển đổi thể chế chính trị của nước ta một cách ôn hòa. Năm 2014 là thành viên đầu tiên của “Nhóm Kiến nghị 61” đòi từ bỏ cương lĩnh và thay đổi đường lối trong phát triển đất nước. Năm 2014, tham gia và chủ xướng “Nhóm tinh thần khai minh” với mục đích tuyên truyền, tán phát, xuất bản tài liệu quảng bá cho tinh thần dân chủ tư sản phương Tây. Đồng chí còn sáng lập nhóm “Dự án Sách hay”, tham gia diễn đàn “Cà phê thứ 7” và một số diễn đàn khác.

Việc đồng chí Chu Hảo tham gia các hội, nhóm nhưng không báo cáo và không được sự đồng ý của chi bộ và tổ chức đảng quản lý là vi phạm quy định của Đảng; đồng chí có quan hệ với các phần tử có quan điểm lệch lạc, sai trái là gián tiếp tiếp tay cho các phần tử cơ hội, thù địch chống phá Đảng.Vậy nguyên nhân nào dẫn đến một đảng viên tri thức, có trình độ cao, được Đảng và Nhà nước đào tạo bài bản ở trong và ngoài nước, được Đảng ta trọng dụng, đề bạt lại suy thoái nghiêm trọng như vậy? Phải chăng xuất phát từ những nguyên nhân sau:Thứ nhất, nguyên nhân cơ bản, chủ quan và lớn nhất là bản thân đồng chí thiếu tu dưỡng, rèn luyện, không giữ vai trò tiền phong, gương mẫu của người cách mạng chân chính. Việc thiếu tu dưỡng, rèn luyện dẫn đến đồng chí suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và có các hành động nói, viết, làm trái quan điểm, đường lối của Đảng. Đứng trước nhiều vấn đề bức xúc của đời sống xã hội, đồng chí đã lựa chọn phương pháp sai lầm trong tư duy, hành động và kết cục là vi phạm như hiện nay.Các diễn biến của sự việc cho thấy, biểu hiện “cơ hội chính trị” của đồng chí được ấp ủ từ lâu. Trong thời gian công tác, lúc đương chức đồng chí không góp ý với Đảng trên cương vị công tác của mình trong phạm vi tổ chức, nhưng khi về hưu lại có những hành động sai trái. Khi bị kiểm điểm, nhắc nhở, đồng chí khôn khéo thừa nhận sai lầm, khuyết điểm của mình ở mức độ nhất định nhằm tránh bị kỷ luật và giữ vững vai trò “hợp pháp” để rồi vẫn giữ quan điểm, lập trường riêng, không chấp hành yêu cầu của các cơ quan chức năng và sau đó lại tiếp tục có vi phạm.Thứ hai, sự thiếu kiên quyết xử lý vi phạm của tổ chức đảng, chính quyền đối với đồng chí Chu Hảo là nguyên nhân để xảy ra vi phạm kéo dài. Việc kiểm điểm, nhắc nhở đối với đồng chí diễn ra nhiều lần nhưng có phần nể nang, né tránh; không được tổ chức đảng thực hiện bằng văn bản; không giám sát hay yêu cầu đồng chí báo cáo kết quả sửa chữa khuyết điểm và cũng không có biện pháp quản lý chặt chẽ hoạt động của đảng viên có vấn đề về “tư tưởng chính trị”. Vi phạm của đồng chí ngày càng nghiêm trọng đến mức UBKT Trung ương phải kiểm tra “cách nhiều cấp” đến cả đảng viên trong chi bộ. Qua sự việc vi phạm của ông Chu Hảo, vấn đề đặt ra đối với tổ chức đảng là phải làm tốt hơn công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên, để đảng viên thường xuyên được rèn luyện, giữ vững lập trường, quan điểm.Thứ ba, sự chống phá của các thế lực thù địch, cơ hội là môi trường “dung dưỡng” cho các quan điểm, hành vi sai trái của ông Chu Hảo. Các quan điểm sai trái đó được các thế lực thù địch, các phần tử cơ hội về chính trị lôi kéo, cổ vũ, tiếp sức, các hội nhóm, diễn đàn cũng là “cầu nối” quan trọng cho hoạt động của đồng chí Chu Hảo cần phải được cơ quan pháp luật kiên quyết xử lý khi có vi phạm tránh để nơi đây trở thành môi trường cho các phần tử cơ hội, thù địch khác hoạt động.Đồng chí Chu Hảo là đảng viên trí thức nhưng đã đi ngược lại phẩm giá của người trí thức, đi ngược lại Cương lĩnh, Điều lệ của Đảng, đi ngược lại niềm tin, kỳ vọng của quần chúng nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, không còn xứng đáng với cái tâm, cái tầm của người tri thức và tư cách đảng viên.Sai phạm của đồng chí Chu Hảo đã được UBKT Trung ương chỉ ra rất rõ và cần xử lý nghiêm minh theo quy định của Đảng thể hiện đúng phương châm, quan điểm của Đảng “công minh, chính xác, kịp thời”, không có “vùng cấm”, không có ngoại lệ, bất cứ người vi phạm là ai, kể cả đương chức hay đã nghỉ hưu./.